ضرورت نگهداری پیشگیرانه زیرساخت‌های حمل‌ونقل
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از مقامات اداره کل راهداری استان زنجان اعلام کرد: عملیات بهسازی ۱۵ کیلومتر از باند جنوبی آزادراه قزوین–زنجان با اختصاص بیش از ۷۵۰ میلیارد تومان اعتبار آغاز شده است.
این خبر در نگاه نخست، نشانه‌ای از توجه به بازسازی و حفظ یک محور مهم و حیاتی کشور است، اما از دید برخی کارشناسان و فعالان باسابقه حوزه راه، به‌ویژه کسانی که در احداث این آزادراه مشارکت داشته‌اند، زوایای عمیق‌تری برای تأمل و بررسی دارد.
آزادراه قزوین–زنجان، نخستین پروژه آزادراهی مشارکتی کشور به طول ۱۸۹ کیلومتر است که عملیات اجرایی آن از سال ۱۳۶۹ با سرمایه‌گذاری بانک ملی ایران آغاز و در مهرماه ۱۳۷۵ به بهره‌برداری رسید. مجموع هزینه ساخت این آزادراه در آن زمان حدود ۲۰ میلیارد تومان بود که معادل حدود ۱۰۵ میلیون تومان به ازای هر کیلومتر می‌شد.
اکنون اما تنها برای بهسازی ۱۵ کیلومتر از باند جنوبی این مسیر، حداقل ۷۵۰ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است؛ رقمی معادل ۵۰ میلیارد تومان برای هر کیلومتر باند و به‌عبارتی ۱۰۰ میلیارد تومان برای هر کیلومتر مسیر رفت و برگشت. این عدد، حدود هزار برابر هزینه احداث همان مسیر در سه دهه پیش است.
مقایسه این ارقام زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم هزینه ساخت یک کیلومتر آزادراه جدید در شرایط کنونی، حدود ۲۵۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. در واقع، برای بهسازی بخشی از یک مسیر قدیمی، به حدود ۴۰ درصد هزینه ساخت آزادراه جدید نیاز است.
فقدان نگهداری؛ عامل فرسودگی
بررسی‌ها نشان می‌دهد طی ۳۰ سال اخیر، بهای پروژه‌های راه‌سازی حدود ۳۲۰ برابر افزایش یافته و به عنوان نمونه، قیمت قیر حدود ۳۰۰۰ برابر شده‌است. با این حال، بهسازی امروز نه صرفاً به‌دلیل افزایش قیمت مصالح، بلکه نشانه‌ای از سال‌ها غفلت در نگهداری و بهره‌برداری از این مسیر است. مسیری که سالانه میزبان حدود ۶۵ میلیون خودرو و سرنشین است و هرگونه افت کیفیت در آن، می‌تواند منجر به خسارات مالی و حتی جانی قابل توجهی شود.
این مشکل البته تنها محدود به آزادراه قزوین–زنجان نیست؛ سایر مسیرهای استراتژیک کشور همچون آزادراه زنجان–تبریز، قم–کاشان–اصفهان و قزوین–رشت نیز با چالش‌های مشابهی در نگهداری و کیفیت مواجه‌اند.
پرسشی جدی؛ چرا پیش از این کاری نشد؟
در حالی که دولت اکنون ناچار به تأمین هزینه‌های هنگفت برای بهسازی زیرساخت‌های موجود شده، این پرسش اساسی مطرح است که چرا در طول سال‌های گذشته، اقدامات پیشگیرانه و نگهداری دوره‌ای انجام نشده است؟
مشروح گزارش را اینجا بخوانید.
