شماره روزنامه ۶۳۴۶
|

در محاورات عمومی روزمره و حتی در فضای رسانه‌‌‌ای برخی واژگان مشابه یکدیگر استفاده می‌‌‌شوند که بعضا دارای معانی و حتی پیامدهای سیاسی و حقوقی متفاوتی هستند. سه کلیدواژه آتش‌بس، ترک مخاصمه و معاهده صلح از این قرارند که در این یادداشت معانی و کاربردهای متفاوت آنها به لحاظ حقوقی موردنظر قرار گرفته است.

یادداشت محمد طاهری؛ سردبیر هفته‌نامه تجارت‌فردا؛

دنیای اقتصاد: بر اساس ادعای برخی سیاستمداران، ظرفیت ۲۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، صنعت نفت و بخش‌خصوصی ایران وجود دارد. اقتصاددانان نیز می‌گویند ایران و آمریکا می‌توانند برای بهره‌برداری از این فرصت، مذاکره را به توافق و توافق را به همکاری تبدیل کنند.

اخبار یادداشت

    جمعه، ۰۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • یادداشت صبا نوبری در هفته‌نامه تجارت‌فردا؛

    ایران چگونه به مهد بازارهای عجیب‌وغریب تبدیل شد؟

    دنیای اقتصاد: اگر می‌خواهید اسلحه بخرید یا می‌خواهید قهوه استحصال شده از مدفوع سنجاب گواتمالایی را تهیه کنید یا حتی اگر قصد خرید یا فروش اعضای بدن را دارید، فقط کافی است کمی در اینترنت جست‌وجو کنید. این روزها ایران به مهد بازارهای عجیب‌وغریب تبدیل شده است. هر جا عرضه و تقاضا وجود داشته باشد، بازار شکل می‌گیرد و در ایران این اصل به شکلی خلاقانه و گاه غیرمتعارف، از بازارهای قانونی با قدمت چندصدساله تا بازارهای غیرقانونی زیرزمینی، نمود یافته است. به خاطر همین است که می‌گویند اینجا از شیر مرغ تا جان آدمیزاد پیدا می‌شود.
    چهارشنبه، ۰۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • چاه ژاپن بر سر راه اقتصاد چین

    نگاه عمومی در چین آن است که دولت ترامپ تلاش می‌‌کند چین را به افتادن در چاهی وادار کند که در گذشته آمریکا برای اقتصاد ژاپن کَند. اشاره ضمنی برخی از یاران ترامپ به لزوم دستیابی آمریکا به پیمانی شبیه به پیمان پلازا که در سال ۱۹۸۵ توسط وزرای خارجه کشورهای نزدیک به ایالات‌متحده از جمله ژاپن برای حل مساله تقویت شدید دلار در برابر سایر ارزها و کسری تراز تجاری آمریکا امضا شد، این ظن را برای چینی‌‌ها ایجاد کرده است که تیم ترامپ می‌‌خواهد همان بلایی را که حدود ۴۰سال پیش آمریکا بر سر اقتصاد ژاپن آورد و سبب شد ژاپن ده‌‌ها سال از پیامدهای منفی آن قد راست نکند، اکنون بر سر چین بیاورد.
  • تزریق امید به جامعه ناامید

    جامعه ایرانی بیشتر از هر چیزی به شکل‌گیری شادی جمعی نیاز ضروری دارد، اما این موضوع مهم نه‌تنها نادیده گرفته می‌شود بلکه اگر جایی چراغی هم روشن شود سنگی به سویش نشانه می‌گیرند.
    سه‌شنبه، ۰۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • طراحی بازار برای اقتصاد بازار

    مزایای اقتصاد بازار از سویی و آسیب‌ها و پیامدهای زیانبار رفاهی مداخله قیمتی دولت در بازارها از سوی دیگر، مساله‌ای است که در اقتصاد ایران زیاد درباره آن صحبت شده است. در این میان اما آنچه کمتر از آن سخن رفته، چگونگی و سازوکار این ‌گذار با کمترین موانع و هزینه‌های اقتصادی-اجتماعی است.‌ گذار از اقتصادی با دولت قیمت‌گذار به اقتصاد بازار آزاد، با مخاطراتی احتمالی همچون نوسانات قیمت و تاثیرات منفی اجتماعی همراه است. این‌ گذار همچنین می‌‌‌تواند هزینه‌‌‌های زندگی را دست‌کم در کوتاه‌مدت برای اقشار ضعیف جامعه افزایش دهد و باعث تغییر در الگوهای مصرف و تصمیم‌گیری‌‌‌های اقتصادی شود. مهم‌ترین چالش‌‌‌های نهادی این‌ گذار اما مقاومت گروه‌‌‌های ذی‌نفع برخوردار از رانت قیمت‌گذاری دولتی و ضعف زیرساخت‌‌‌های حقوقی-نظارتی برای جلوگیری از انحصار و تبانی است.
    دوشنبه، ۰۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • سال سخت تجارت فولاد ، لزوم همدلی و چاره اندیشی

    صنعت فولاد ایران به عنوان یکی از صنایع اساسی و استراتژیک کشور در سال ۱۴۰۳ با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم کرد.
  • در جست‌‌‌وجوی تعادل پایدار: نظریه بازی‌‌‌ها و آینده توافق

    در بحبوحه مذاکرات میان ایران و ایالات‌متحده، نگاه‌‌‌ها عمدتا معطوف به پیش‌بینی سرانجام احتمالی این گفت‌‌‌وگوهاست. در این یادداشت، به‌‌‌جای تمرکز بر پیش‌بینی نتیجه نهایی، از منظر نظریه بازی‌‌‌ها می‌‌‌کوشم روند مذاکرات و راهبردهای کلیدی را بررسی کنم. نظریه بازی‌‌‌ها چارچوبی تحلیلی ا‌‌‌ست که به ما کمک می‌کند تا رفتار بازیگران مختلف را در دنبال کردن سود خود و در مواجهه با یکدیگر، به‌‌‌ویژه هنگامی که تصمیم‌‌‌هایشان بر هم تاثیر می‌‌‌گذارد، بهتر درک کنیم.
    یکشنبه، ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
  • سیاست ارزی پساتوافق

    در آستانه توافقی که می‌‌تواند فضای بین‌المللی اقتصاد ایران را دگرگون کند، همه نگاه‌‌ها به بازار ارز دوخته شده است؛ بازاری که بیش از یک‌دهه، زیر بار فشار تحریم‌‌ها، مقررات متناقض، رانت‌‌های گسترده و سیاست‌‌های پرنوسان، شکل طبیعی و عقلانی خود را از دست داده است. بازار ارز زمانی می‌تواند به شکل کارآمد نیازهای جامعه را برطرف کند که از زیر بار این فشارها که بعضا نام سیاست ارزی به خود داده است، رها شود.
    جمعه، ۲۹ فروردین ۱۴۰۴
  • محمد طاهری؛ سردبیر هفته‌نامه تجارت‌فردا تشریح کرد؛

    امتناع از اصلاحات اقتصادی چه سرنوشتی برای توافق رقم می‌‌زند؟

    دنیای اقتصاد: پایداری و بهبود عملکرد اقتصاد ایران با فرض موفقیت در مذاکرات، به اصلاحات اقتصادی بستگی دارد؛ منظور سازوکاری است که اقتصاد دستوری، دولتی، درون‌گرا و انحصاری را به اقتصادی آزاد، خصوصی، برون‌گرا و رقابتی تبدیل کند.
    شنبه، ۳۰ فروردین ۱۴۰۴
  • دستورکار بن‌سلمان در تهران؛ تقارن امنیت و توسعه

    سفر امیر خالد بن سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، وزیر دفاع پادشاهی عربستان سعودی، را می‌توان نقطه‌عطف توافق پکن و روابط احیاشده ایران و عربستان در طول دو سال گذشته دانست که در فضای کنونی می‌تواند از چهار منظر بین‌المللی، منطقه‌ای، زیرمنطقه‌ای و روابط دوجانبه حائز اهمیت باشد.
    چهارشنبه، ۲۷ فروردین ۱۴۰۴
  • نقش مساعد منطقه در مذاکرات

    نقش مناطق در ژئوپلیتیک جهانی و رقابت قدرت‌های بزرگ جایگاه تعیین‌کننده‌ای است. به‌ویژه منطقه خاورمیانه و زیرسیستم خلیج فارس که گرانیگاه انرژی و کانون اقتصاد سیاسی بین‌المللی است. از منظر تحول در این جایگاه در طول یک دهه گذشته است که شاهد تغییر نقش بازیگران شورای همکاری و در راس آنها عربستان سعودی و امارات در مناقشه ایران و آمریکا از دنباله‌روی به بی‌طرفی فعال و سازنده هستیم.
  • فرصتی برای مذاکره‏‏‌کنندگان قدیمی

    پس از دور نخست مذاکرات هسته‌ای ایران و ایالات‌متحده در مسقط، دو طرف، مذاکرات را سازنده خواندند و برای هفته آینده قرار دور بعد را گذاشتند. جامعه و بازار نیز با ایجاد امید، واکنش‌های قابل‌توجهی به این قدم نخست نشان داد. اما واقعیت همیشه کمی از آنچه در رسانه و افواه دیده می‌شود «رقیق‌تر و دقیق‌تر» است.
    سه‌شنبه، ۲۶ فروردین ۱۴۰۴
  • تورم: آیا واقعا راهکاری وجود ندارد یا ما بلد نیستیم؟

    می‌‌‌توان اذعان داشت که قریب به اتفاق خوانندگان این یادداشت، آثار تورم را در زیست روزمره خود لمس کرده‌‌‌اند. به‌خصوص بعد از سال ۹۷ که تورم وارد ارقام بالاتری شد و نااطمینانی‌های شدیدتری را تحمیل کرد، سایه شوم این پدیده، گریبان‌‌‌گیر اقتصاد ایران بوده است. البته قبل از آن نیز، زمانی که کشور سرشار از درآمدهای نفتی در دهه ۸۰ شمسی بود، تورم بالا حاضر بود و بررسی تاریخی این مساله، اجماعی را در ذهن متبلور می‌کند که احتمالا سیاستگذار به روش‌های علمی کنترل تورم توجهی ندارد.
    دوشنبه، ۲۵ فروردین ۱۴۰۴
  • گذار اعراب از دنباله‌روی به بی‌طرفی فعال و سازنده در معادله ایران و آمریکا

    روزنامه شماره ۶۲۶۳

    استقبال شیخ‌نشین‌ها از مذاکرات

    پایان موفقیت‌آمیز دور اول مذاکرات ایران و آمریکا به میزبانی سلطان‌نشین عمان با استقبال گسترده بازیگران شورای همکاری خلیج فارس مواجه شد. وزرای خارجه امارات، عربستان، قطر و کویت، در گفت‌وگو با سید بدر البوسعیدی، همتای عمانی خود، بر اهمیت این گفت‌وگو و میزبانی مسقط تاکید کردند.
    یکشنبه، ۲۴ فروردین ۱۴۰۴
  • یادداشت عباس آخوندی در شبکه اجتماعی ایکس؛

    لزوم حفاظت از فرایند مذاکره

    دنیای اقتصاد: به باور عباس آخوندی پس از گذشت بیش از چهار دهه اکنون زمان آن فرا رسیده‌است تا منازعه میان ایالات متحده و ایران مدیریت و ترک شود. مشروط بر آن‌که طرفین از فرایند مذاکره حفاظت کنند.
  • آینده سرمایه‌گذاری در ایران در ۴ سناریو بررسی شد؛

    روزنامه شماره ۶۲۶۲

    جنگ تجاری آمریکا با جهان و توافق ایران

    در مقابل ترامپی که در دنیای خیالی خود زندگی می‌‌کند، به نتایج نمی‌‌اندیشد و نمایش اعمال درد برای او از واکنش‌‌ها مهم‌تر است، طبقه نظریه بازی‌‌ها ایران میان دو سناریوی ممکن «تسلط تشدید» (Escalation Dominance) یا «شکار گراز» (Stag Hunt) قرار دارد. در سناریوی «تسلط تشدید»، یکی از طرفین منازعه قادر است سطح درگیری را به‌گونه‌‌ای بالا ببرد که برای حریف زیان‌‌بار یا پرهزینه باشد، بی‌‌آنکه حریف توان پاسخ‌گویی متقابل مشابه را داشته باشد و در سناریوی «شکار گراز»، دو کشور باید تصمیم بگیرند که آیا همکاری کنند تا از یک فرصت سودمند (شکار گراز) بهره‌‌برداری کنند یا به ‌‌جای آن به تنهایی شکار خرگوشی ساده را انجام دهند. در اینجا نیز تشدید می‌‌تواند رخ دهد، اگر یکی از طرف‌‌ها از همکاری با طرف دیگر خودداری کند.
  • همراهی دولت و توسعه‏‏‌گر برای عبور از بحران

    «بازدید و سرکشی از محل فعالیت یک تولیدکننده و سرمایه‌گذار که با هدف ارتقای وضعیت اقتصادی کشور و تولید ثروت در جامعه به میدان آمده، یک امر امیدآفرین و اعتمادزاست. نباید مرعوب برخی فضاسازی‌‌‌ها شد و بازدید از یک بنگاه تولیدی که با همت یک سرمایه‌گذار تاسیس شده را امری مذموم و ناپسند تلقی کرد.» سخنان فوق بخشی از اظهارات رئیس دستگاه قضا در نشست شورای‌‌‌عالی قوه قضائیه است. سخنانی امید‌‌‌بخش که نشان‌دهنده آن است که نه‌تنها رویکرد نظام و قوه قضائیه به امر سرمایه و سرمایه‌گذاری تغییر کرده، بلکه نشان‌دهنده آن است که جناب آقای محسنی‌اژه‌‌‌ای، ریاست دستگاه قضا اشراف کاملی بر شرایط موجود و جزئیات دارند که این مهم را باید ستود و به آینده پیش رو مطمئن شد.
    شنبه، ۲۳ فروردین ۱۴۰۴
  • نقطه عطفی در بازار جهانی هنر:

    رکوردی تاریخی در حراج ساتبیز هنگ‌کنگ، و بازتعریف مرکز ثقل بازار هنر

    دنیای اقتصاد: در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۲۵ (۲۱ فروردین ۱۴۰۴)، خانه حراج ساتبیز هنگ‌کنگ صحنه رویدادی شد که می‌توان آن را نه فقط نقطه عطفی در تاریخ هنر چین، بلکه نشانه‌ای از جابه‌جایی ژئوهنری قدرت در مقیاس جهانی دانست.
  • رفع عملی تحریم

    اگر بپذیریم با وجود همه موانع و نواقص و بیماری‌های مزمن، بزرگ‌ترین مشکل پیش‌روی اقتصاد ایران تحریم‌های آمریکاست، دولتی می‌تواند ریل اقتصاد را تغییر دهد که قادر باشد تحریم‌های ایالات‌متحده را به شکل عملی رفع کند.
    پنجشنبه، ۲۱ فروردین ۱۴۰۴
  • قلاب اقتصادی مذاکرات

    لری سامرز، اقتصاددان برجسته، جمله‌ای دارد که می‌گوید: «در تاریخ، لحظاتی وجود دارد که انتخاب‌های یک ملت، شاید مسیر نسل‌ها را تعیین کند.» حال، ایران و آمریکا بار دیگر به میز مذاکره بازگشته‌اند؛ جایی که شاید دور جدیدی از گفت‌وگوهای مسقط، رویدادی تاریخی در سرنوشت روابط دو کشور را رقم بزند. اگرچه مذاکرات پیش ‌رو به‌نظر سخت‌تر از همیشه خواهد بود، اما در دل همین سختی‌ها، فرصت‌هایی نهفته است که می‌تواند آینده ایران را دگرگون کند.
    چهارشنبه، ۲۰ فروردین ۱۴۰۴
  • ریسک ترامپ و مدیریت بحران

    بسیار واضح است که سیاست ترامپ و حتی بسیاری از سیاستمداران آمریکایی، چه دموکرات و چه جمهوری‌خواه، بر پایه مدیریت بحران با ایران و نه حل‌‌‌ و فصل واقعی آن شکل گرفته است. ایران برای آمریکا و متحدانش، یک تهدید دائمی وانمود می‌شود تا بازار فروش تسلیحات در خاورمیانه برای اسرائیل، عربستان و شیوخ عرب را تضمین و حضور نظامی آمریکا در منطقه را توجیه ‌‌‌‌کند و همزمان کنترل قیمت نفت و گاز در بازار جهانی را در دسترس واشنگتن نگه‌‌دارد.
    سه‌شنبه، ۱۹ فروردین ۱۴۰۴
  • چشم انداز پرسنگلاخ ۱۴۰۴

    در سال ۱۴۰۳، اقتصاد ایران شاهد تحولات سیاسی غیرمنتظره‌ای بود که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم فضای کلی اقتصاد کشور را دستخوش تغییرات اساسی کرد. تغییر سکاندار قوه مجریه، که به‌تبع آن سیاست‌های دولت به‌ویژه در حوزه اقتصاد را تحت تاثیر قرار داد، یکی از نقاط عطف این سال بود.
    دوشنبه، ۱۸ فروردین ۱۴۰۴
  • چشم‌‌‌انداز سرمایه‌گذاری صنعتی در سال ۱۴۰۴ به کدام سو می‌رود؟

    روزنامه شماره ۶۲۵۷

    اقتصاد در مه

    سال که نو می‌شود، ما چه در ساحت فردی و چه در ساحت جمعی، آرزوهایمان را برای سال جدید مرور می‌‌‌کنیم و در نهایت، برخی از آنها را به‌عنوان اهداف خود انتخاب می‌‌‌کنیم. به قول جوانان امروزی، در ابتدای هر سال برای خودمان یک لیست آرزوها یا همان ‌‌‌Wish List طراحی می‌‌‌کنیم؛ لیست آرزوهایی که قرار است برای آنها بکوشیم تا محقق شوند؛ کوششی که بدون فراهم شدن ابزارهای لازم بی‌‌‌ثمر می‌‌‌ماند. در نتیجه، طبیعی است که در گام اول تحقق اهدافمان برای سال جدید باید ابزارهای لازم را مهیا کنیم.
    یکشنبه، ۱۷ فروردین ۱۴۰۴
  • توپوگرافی سیاسی ایران در آستانه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا

    اوضاع و احوال سیاسی جهان در ایام عید، مسیر هیجان‌انگیز و پیش‌بینی‌نشده‌ای را پشت سر گذاشت. عامل و فاکتور مهم این هیجان و پیش‌بینی‌ناپذیری، کسی نبود جز «ترامپ». در ایام تعطیلات، ترامپ توانست با زلنسکی بر سر آتش‌بس جنگ روسیه با اوکراین به توافق برسد؛ هرچند که هنوز پوتین در این زمینه سکوت کرده و سبب خشم ترامپ شده است. تعرفه ۲۵درصدی بر واردات خودرو به آمریکا و نیز یک تعرفه پایه‌ای ۱۰درصد بر تمام کشورهای جهان (به جز روسیه) وضع کند؛ اتفاقی که یکی از تحلیلگران اقتصادی صندوق بین‌المللی پول آن را به مثابه انداختن بمب اتمی بر اقتصاد جهان توصیف کرد و مهم‌تر از همه اینها نامه‌ای برای رهبری جمهوری اسلامی ایران در زمینه توافق –البته همراه با تهدید– بنویسد.
    شنبه، ۱۶ فروردین ۱۴۰۴
  • پژوهشگر حوزه ریسک و اعتبار تحلیل کرد؛

    تحقق شعار سال ۱۴۰۴ و ریسک‌‌‌های بخش تولید

    دنیای اقتصاد: مهرزاد علیجانی، پژوهشگر اقتصادی در یادداشتی مسیر پیش‌‌‌روی بخش تولید کشور در جذب سرمایه‌‌‌ها و ریسک‌‌‌های موجود در این حوزه را تحلیل و راهکارهای پیشنهادی برای توسعه سرمایه‌گذاری در تولید را ارائه کرده است.
  • چرایی ناکامی سیاست‌ها و شعارهای سال

    معمولا در ابتدای سال جدید، نام‌گذاری سال به‌درستی براساس نیازها و اولویت‌های کشور صورت می‌گیرد. اما معمولا در پایان سال نتیجه مورد انتظار از نام در نظر گرفته‌شده برای آن سال محقق نمی‌شود. امسال، سال «سرمایه‌گذاری و تولید» نام گرفته است. بیم آن می‌رود که «سرمایه‌گذاری و تولید»، بدون توجه به الزامات آن سرنوشتی همچون چشم‌انداز بیست‌ساله پیدا کند و به جای هدفی دور اما دست‌یافتنی، به یک رویای دست‌نیافتنی تبدیل شود. این یادداشت دلایل ساختاری، ناکارآمدی سیستماتیک و نارسایی دانش و تکنولوژی مناسب کار و عوامل ساختاری پیچیده دیگر را کتمان نمی‌کند، بلکه این یادداشت بر آن است تا الزامات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برای تحقق سرمایه‌گذاری و تولید را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.
    دوشنبه، ۱۱ فروردین ۱۴۰۴
  • در سالنامه گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد منتشر شد؛

    ویژگی های یک «قرارداد اجتماعی» ایده‌آل

    نوید رئیسی، سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد در یادداشتی در سالنامه گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد نوشت: ما عموماً تعارض را به‌عنوان «روی تاریک» منافع و دیدگاه‌های شخصی در نظر می‌گیریم اما، تضادهای اجتماعی لزوماً بد نیستند و حتی می‌توانند در شرایط مناسب، به‌عنوان موتوری برای پیشرفت و حرکت رو به جلوی جوامع عمل کنند.
    یکشنبه، ۱۰ فروردین ۱۴۰۴
  • در سالنامه گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» منتشر شد؛

    اقتصاد ترس

    دنیای اقتصاد: سمیه توحیدلو پژوهشگر جامعه‌شناسی اقتصادی در یادداشتی با عنوان «ترس بی‌ثباتی» تاثیرات نااطمینانی بر سلامت روان جامعه را بررسی کرده‌اند. نویسنده ابتدا بعضی از مهمترین شاخص‌های معرف سلامت روان را بر می‌شمرد و سپس می‌کوشد تاثیرات مخرّب نااطمینانی و بی‌ثباتی را بر هریک از آن‌ها نشان دهد.
    شنبه، ۰۹ فروردین ۱۴۰۴
  • در سالنامه گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد منتشر شد؛

    سال سختی در پیش است و نیاز به «همدلی» داریم

    دنیای اقتصاد: حسین جوشقانی، اقتصاددان گفت: در سال‌های اخیر افراد زیادی از جامعه در شرایط بسیار نامناسب اقتصادی به سر می‌برند و این فشارهای مضاعف برای ایشان بسیار سنگین خواهد بود.
    پنجشنبه، ۰۷ فروردین ۱۴۰۴
  • نقشه راهی برای شناخت بهتر خود و بهبود سلامت؛

    سال از نو

    برنامه‌ریزی برای «اهداف سال نو» از ابداعات دنیای مدرن نیست. در طول هزاران سال، تمدن‌های سراسر جهان به دنبال ترک «من قدیمی» و ساختن «من جدید» بودند.