شماره روزنامه ۶۳۴۷
|

پرونده امروز؛

در شرایط حساس و پرالتهاب کنونی که ایران عزیز ما درگیر یکی از ‌‌بحران‌های امنیتی خطرناک دهه‌‌‌های اخیر شده است، آنچه بیش از هر چیز ضرورت دارد، حفظ آرامش ملی، تقویت همبستگی اجتماعی و پایبندی به اصول عقلانیت و خرد جمعی است. دشمنانی که خود را در جایگاه مدعی حقوق بشر و نظم جهانی جا زده‌‌‌اند، برخلاف…

پرونده امروز؛

ایران عزیز، سرزمینی که هویت، فرهنگ و تاریخ ما در رگ‌‌‌هایش جریان دارد، امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند هوشیاری، همبستگی و مسوولیت‌‌‌پذیری همه ماست. تهدیدهایی که کشور ما با آن مواجه است، تنها محدود به مرزهای فیزیکی و درگیری‌‌‌های نظامی نیست، بلکه جنگی همه‌‌‌جانبه علیه باورها، امیدها و وحدت ملی…

اخبار باشگاه اقتصاددانان

    یکشنبه، ۲۱ بهمن ۱۴۰۳
  • ریسک مشتریان در صنعت بیمه

    امروزه در دنیا با توجه به فضای رقابتی و چارچوب‌‌‌های قانونی موجود در صنعت بیمه، مدیریت ریسک‌‌‌های مرتبط با این صنعت برای بازیگران آن به‌خصوص برای شرکت‌های بیمه از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین، استراتژی هدفمند بازاریابی و جذب مشتری یکی دیگر از مواردی است که منفعت دوطرفه برای مشتریان و کسب‌وکارهای حوزه بیمه دارد، به گونه‌ای که استراتژی‌های هوشمندانه سبب می‌شود این کسب‌وکارها در فضای رقابتی موجود عملکرد چابک، پایدار و رو به رشدی داشته باشند و از طرف دیگر، مشتریان با محصولات شخصی‌‌‌سازی‌شده، پوشش ریسک بهینه و مطلوب با قیمت عادلانه داشته باشند.
    شنبه، ۲۰ بهمن ۱۴۰۳
  • چهارمین ماراتن انقلاب صنعتی

    گسترش هوش مصنوعی، اتفاقات بی‌‌‌نظیری را در سراسر دنیا رقم زده است. فناوری‌‌‌های نوین باعث بهبود هماهنگی‌‌‌ نیروها، تخصیص بهینه در مدیریت دانش، شفافیت اطلاعات و کاهش فساد در صنعت می‌شود.
  • بایدها و نبایدهای تحقق نسل ۴ صنعت در خاورمیانه

    این سوال همواره ذهن بسیاری از اندیشمندان ایرانی را به خود مشغول ‌‌‌کرده که ریشه تحولات صنعتی در اروپا چه بوده است؟ اگر پاسخ داده شود که تحولات علمی و فناورانه زیربنای انقلاب صنعتی و تحولات بعدی آن را شکل می‌‌‌داده، این سوال را می‌توان مطرح کرد که عامل این شکوفایی علمی و فناورانه چه بوده است؟!
  • خاورمیانه در مسیر تحول دیجیتال

    دنیایی را تصور کنید که ماشین‌ها صرفا ابزار انسان نیستند و در جایگاهی بالاتر، هم‌تیمی‌های خلاق و هوشمندی هستند که با دقتی حیرت‌انگیز دست همکاری به بشر داده‌اند. کارخانه‌های مدرن دیگر صرفا مجموعه‌ای از تجهیزات سنگین نیستند؛ بلکه شبکه‌ای از سیستم‌های زنده، پویا و متفکرند. حسگرهای پیشرفته، همانند چشمان تیزبین، هر حرکت و تغییر را رصد می‌کنند؛ روبات‌ها با مهارتی جادوگونه، شانه‌به‌شانه انسان‌ها کار می‌کنند و هوش مصنوعی همانند یک نابغه پشت صحنه، آینده را پیش‌بینی کرده و مشکلات را پیش از وقوع به سوی حل شدن پیش می‌برد.
  • فرصت‏‏‌ها و چالش‏‏‌های صنعت ۴.۰ برای ایران

    انقلاب صنعتی چهارم (Industry ۴.۰) ترکیبی از فناوری‌‌‌های دیجیتال، زیستی و فیزیکی است که به تحول صنایع مختلف منجر می‌شود. عقب‌افتادگی از این تحولات اثرات زیانباری برای کشور در پی خواهد داشت. به طور مثال در سال ۱۷۳۶ همزمان با تاج‌گذاری نادرشاه در ایران آقای وات (مخترع موتور بخار) در اسکاتلند به دنیا آمد. دو سال بعد نادر با فتح هند که بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا در آن مقطع بود، به اقتدار و ثروتی عظیم دست یافت و ایران یکی از مهم‌ترین و موثرترین کشورهای جهان حساب می‌شد.
    پنجشنبه، ۱۸ بهمن ۱۴۰۳
  • پرونده امروز

    روزنامه شماره ۶۲۲۱

    عقل سالم در بدن سالم

    سلامتی از دیرباز یکی از نیازهای اساسی و حقوق بنیادین بشر بوده است. اگرچه بیماری و مرگ اجتناب‌‌‌ناپذیرند، اما دستیابی به بالاترین سطح سلامت ممکن بر پایه دانش و فناوری‌‌‌های روز هدفی ارزشمند برای جوامع بشری محسوب می‌شود. شاخص امید به زندگی یکی از مهم‌‌‌ترین معیارهای سنجش وضعیت سلامت در کشورهای جهان است که طی دهه‌‌‌های گذشته به‌‌‌ویژه پس از انقلاب صنعتی افزایش یافته است.
  • در مسیر سلامت برای همه

    حفظ و گسترش سلامت در حوزه رفاه اجتماعی و توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی امری ضروری است. این موضوع در سال ۱۹۷۷ میلادی تحت عنوان بیانیه آلماآتا مطرح شد که در آن دولت‌‌‌ها و سازمان بهداشت جهانی را ملزم به دستیابی به سطحی از سلامتی (سلامتی جسمی، روانی و اجتماعی) برای همه مردم جهان در سال ۲۰۰۰ میلادی و برخورداری از زندگی موثر و مولد برای آنان می‌‌کند.
  • سلامتی و توسعه پایدار

    سلامتی از دیرباز نیاز و حق اساسی بشر بوده است. اگرچه سلامتی کامل هرگز نمی‌‌‌تواند هدف باشد؛ چرا که انسان با بیماری و مرگ مواجه می‌شود، اما برخورداری از بالاترین سطح قابل دستیابی براساس آخرین دانش و فناوری‌‌‌ها می‌‌‌تواند هدف نهایی باشد.
    چهارشنبه، ۱۷ بهمن ۱۴۰۳
  • پرونده امروز

    روزنامه شماره ۶۲۲۰

    گنجینه‌‌های خالی

    در میان مسائل پیچیده اقتصادی، بحران صندوق‌های بازنشستگی به‌‌‌دلیل سوءمدیریت و وابستگی فزاینده به بودجه عمومی به یکی از چالش‌‌‌های مهم پیش‌روی دولت تبدیل شده است.
  • مسیر تولد تا نزول یک صندوق

    صندوق‌های بازنشستگی تولد، بلوغ و نزول خاص خود را دارند. در بدو تشکیل این صندوق‌ها چون هنوز تعهدی برعهده صندوق به لحاظ اجرایی وجود ندارد، صندوق‌ها صرفا دریافت‌‌‌کننده حق بیمه از مشترکان هستند؛ بنابراین، حاصل پس‌‌‌انداز و سودی که از درآمدها به صندوق‌ها واریز می‌شود، براساس منطق اقتصادی، سرمایه‌گذاری شده تا ارزش‌‌‌آفرین شود. این عمل به آن سبب انجام می‌شود که صندوق در بلندمدت، تعهدات خود را نسبت به کسانی که به آنها حق بیمه پرداخت می‌کند، ایفا کند. این صندوق‌ها بعد از چند سال، براساس تعهدات فی‌‌‌مابین پرداخت‌‌‌کننده حق بیمه و دریافت‌کننده، مزایای بازنشستگی را پرداخت می‌کنند.
  • صندوق‌های بازنشستگی؛ ادغام یا انحلال

    موضوع بند «ع» تبصره «۲» لایحه بودجه ۱۴۰۴ مربوط است به انتقال تمام دارایی‌‌‌ها و اموال آن دسته از صندوق‌های بازنشستگی که بیش از ۵۰‌درصد منابع مالی آنها برای پرداخت مستمری از محل منابع بودجه عمومی کل کشور تامین می‌شود (به‌استثنای سازمان تامین‌اجتماعی نیروهای مسلح و صندوق بازنشستگی کارکنان وزارت اطلاعات) به سازمان تامین اجتماعی بابت تادیه بدهی دولت به این سازمان. اموال مورد اشاره شامل اموال منقول و غیرمنقول، سهام، امتیازات، موجودی، اسناد و اوراق و سایر موارد به‌‌‌غیراز ساختمان‌‌‌های اداری موردنیاز می‌شود.
  • ‏‏‌ابهام در مالکیت اندوخته‏‏‌ها

    صندوق‌های بازنشستگی انواع مختلفی دارند؛ برای بررسی صندوق‌های بازنشستگی سنتی یا در اصطلاح «DB-PAYG» یا «Defined Benefits- Pay As You Go» باید به ویژگی‌‌‌های مشخصی اشاره کرد. این صندوق‌ها، بدون اندوخته‌‌‌اند و اندوخته‌‌‌ای جمع‌‌‌آوری نکرده‌اند و صرفا به پشتوانه تعهد نسل‌‌‌های بعدی به مشارکت کار می‌کنند؛ نسلی که در حال حاضر شاغل بوده و در حال فعالیت است، حق بیمه می‌دهد و این درآمدهای حق بیمه به نسل بازنشسته فعلی پرداخت می‌شود.
    سه‌شنبه، ۱۶ بهمن ۱۴۰۳
  • پرونده امروز

    روزنامه شماره ۶۲۱۹

    تراز آرزوهای رفته بر باد

    انرژی به مثابه خون در رگ‌‌‌‌‌‌های یک کشور برای گام‌برداشتن هرچه بهتر در مسیر توسعه و عنصری تاثیرگذار بر زندگی انسان تلقی می‌شود. در این میان ایران به‌عنوان یکی از انبارهای مهم انرژی در سطح جهان با ۲۱‌درصد از گاز طبیعی و بزرگ‌ترین میدان گازی (میدان پارس جنوبی مشترک با قطر) و ظرفیت جغرافیایی مطلوب برای انرژی‌‌‌‌های تجدیدپذیر شناخته می‌شود.
  • اقتصاد سیاسی ناترازی در ایران

    واژه ناترازی چند سالی است که وارد ادبیات اقتصاد ایران شده است. اگر به روزنامه‌های ۱۰سال پیش مراجعه کنید، اثر چشمگیری از این واژه پیدا نمی‌‌‌کنید. اما ناترازی یعنی چه و چرا ایجاد می‌شود؟ چرا کشورهای دیگر ناترازی ندارند؟ اگر همین سوال را به‌درستی پاسخ دهیم، راه‌حلی هم که باید برای حل آن اجرا کنیم در افق دید ما قرار خواهد گرفت.
  • ایران و ناترازی انرژی

    مفهوم ناترازی انرژی به وضعیت عدم‌تعادل بین تولید و مصرف انرژی در یک کشور یا منطقه اطلاق می‌شود. به عبارت دیگر، ناترازی انرژی زمانی رخ می‌دهد که مصرف انرژی بیش از میزان تولید آن باشد یا بالعکس، زمانی که تولید انرژی بیشتر از مصرف آن است و نتایج آن در سیستم‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و محیطی نمود پیدا می‌کند. در ایران، ناترازی انرژی، به‌‌‌ویژه در بخش‌‌‌های تولید برق و مصرف سوخت‌‌‌های فسیلی مساله‌ای اساسی است که عواقب زیادی به همراه دارد.
  • راهکارهای رفع ناترازی برق در برنامه هفتم توسعه

    تامین برق پایدار به‌‌‌عنوان یکی از زیربناهای توسعه اقتصادی کشور، نقش بی‌‌‌بدیلی در افزایش رفاه و آسایش جامعه دارد. اهمیت تامین پایدار انرژی الکتریکی به حدی است که بروز اختلال در این سیستم می‌‌‌تواند خسارات سنگین اقتصادی بر بخش‌‌‌‌‌‌های مختلف کشور وارد سازد. در این میان حوزه تولید برق، از اهمیت شایانی در پایداری شبکه برق و خدمت‌‌‌رسانی دولت‌‌‌ها برخوردار است.
  • رازهای هدررفت‏‏‌ انرژی در ایران

    در نوشتارهایی که در پیِ هم در این صفحه و شماره‌‌‌های آینده خواهند آمد، برخی دلایل و ریشه‌های پنهان یا کمتر شناخته و پرداخته‌شده مشکل هدررفت انرژی در ایران از جنبه‌های فنی، مهندسی، قانونی، اجتماعی و نهادی از دید نگارنده برشمرده و واکاوی شده است.
  • پازل ناترازی انرژی در اقتصاد ایران

    ایران با یک‌دهه عدم‌تعادل در بازار انرژی خود مواجه بوده است. مصرف برق از اواخر دهه ۱۳۸۰ سالانه ۴‌درصد افزایش یافت و در سال ۱۴۰۱ به ۲۹۲تراوات ساعت(TWh) رسید. بخش مسکونی ۳۳درصد از مصرف برق را به خود اختصاص می‌دهد و پس از آن بخش‌های صنعت (۳۳درصد) و خدمات (۱۸درصد) قرار دارند.
    دوشنبه، ۱۵ بهمن ۱۴۰۳
  • مصائب اقتصاد تازه از گور برگشته

    گزارش‌‌‌های منتشرشده از سوی بانک‌جهانی و صندوق بین‌المللی پول، دو نهاد بین‌المللی اقتصادی، نشان از آن دارند که با آنکه اقتصاد جهان از رکود دوران پاندمی کرونا گذر کرده‌‌‌ و سلانه‌‌‌سلانه در حال رسیدن به ثبات است، همچنان اقتصاد جهان در خطر است؛ خطری که در قامت یک وحشت در میان تمام سطور گزارش‌‌‌های این روزهای این دو نهاد مهم یافت می‌شود؛ وحشتی که با آمدن کرونا آغاز شد، با جنگ روسیه و اوکراین شدت گرفت و با جنگ غزه به اوج خود رسید و حال با بازگشت ترامپ به سطح بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای رسیده است.
  • گزارش جدید صندوق بین‌المللی پول در خصوص آینده اقتصاد جهان

    روزنامه شماره ۶۲۱۸

    اقتصاد بیش از هر وقت دیگری تشنه صلح است!

    اقتصاد جهانی در شرایط باثباتی قرار دارد؛ هرچند میزان این ثبات در کشورهای مختلف، متفاوت است. رشد تولید ناخالص داخلی جهانی در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۴، پس از انتشار داده‌‌‌های ناامیدکننده در برخی از اقتصادهای آسیایی و اروپایی، ۰.۱واحد‌درصد کمتر از مقدار پیش‌بینی‌شده در اکتبر ۲۰۲۴ بود. رشد چین با ۴.۷‌درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر از انتظار بود.
    یکشنبه، ۱۴ بهمن ۱۴۰۳
  • پرونده امروز

    روزنامه شماره ۶۲۱۷

    کشتی به گل نشسته رگولاتور

    در بین اهالی علم اقتصاد مصطلح است که دولت یک بد الزامی است. این جمله از توماس پین(Thomas Paine) فیلسوف و نویسنده سیاسی انگلیسی-آمریکایی در کتاب( Common Sense (۱۷۷۶ است. او در این اثر، دولت را به‌‌‌عنوان نهادی ضروری برای حفظ نظم و امنیت توصیف می‌کند، اما تاکید دارد که ذات دولت نوعی «بد ضروری» (necessary evil) است و باید نقش آن محدود و تحت کنترل شهروندان باشد.
  • بازار دولتی یا اقتصاد مخروبه؟

    در اقتصاد، مداخله‌‌‌های دولتی، به‌ویژه در قالب قیمت‌گذاری دستوری، همواره یک موضوع بحث‌‌‌برانگیز بوده است. شاید تصور کنید که وقتی دولت تصمیم می‌گیرد قیمت کالاهای اساسی را محدود یا کنترل کند، برای مردم بهتر خواهد بود؛ اما حقیقت این است که در بیشتر مواقع، این نوع مداخلات نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌‌‌کنند، بلکه اغلب به بحران‌هایی بزرگ‌تر منتهی می‌‌‌شوند. همان‌طور که آدام اسمیت، پدر علم اقتصاد، در کتاب معروف خود «ثروت ملل» (۱۷۷۶) بیان می‌کند: «دست نامرئی بازار بهترین مدیر برای تخصیص منابع است.» به عبارت دیگر، بازارهای آزاد که براساس عرضه و تقاضا تنظیم می‌‌‌شوند، بهترین مکانیزم برای قیمت‌گذاری هستند.
    شنبه، ۱۳ بهمن ۱۴۰۳
  • جهان همچنان مسطح است؟

    تجارت جهانی در حالی از سوی بزرگ‌ترین طرفدارانش در غرب آماج حملات تعرفه‌‌‌ای قرار گرفته که به عقیده برخی از مهم‌ترین پژوهشگران روابط بین‌الملل، جهانی شدن در مسیری تازه قرار گرفته و در شرف تغییرات اساسی است.
  • آیا نرخ تعرفه بهینه وجود دارد؟

    سیاستگذاری در تجارت بین‌الملل، از جمله موضوعاتی است که همیشه در تاریخ علم اقتصاد مورد مطالعه بوده است. در مکاتب مختلف و نظام‌‌‌های اقتصادی گوناگون به اهمیت مثبت بودن تراز تجاری یا به عبارت دیگر، پیشی‌گرفتن صادرات از واردات اشاره شده است. در کنار حمایت از تولید داخلی و‌‌‌ جایگزینی صادرات با واردات، مفهوم خودکفایی نیز مورد اشاره است. خودکفایی به وضعیتی در اقتصاد اطلاق می‌شود که در آن یک کشور یا منطقه تمامی نیازهای خود را بدون نیاز به واردات از خارج تامین می‌کند. در حالت جدی آن، اقتصاد به‌‌‌طور کامل مستقل از تجارت بین‌المللی عمل کرده و تمامی کالاها و خدمات موردنیاز در داخل تولید می‌شود.
  • روند در حال تغییر اقتصاد جهانی

    سیاست اقتصادی در جهان در حال تغییر است و همه دولت‌ها، تا همین چندی پیش، انتظارات زیادی از جهانی‌شدن داشتند و این به معنای حضور پویا در اقتصاد جهانی است. انتظار می‌رفت که جهانی‌شدن رشد و رفاه جهانی را مانند منابع جهان افزایش دهد و عملیات تجاری و صنعتی کارآمدتر سازمان‌دهی شود. همان‌طور که کشورها ثروتمندتر، بازتر و بازارگراتر می‌شوند، ارزش‌های دموکراتیک و حاکمیت قانون گسترش خواهد یافت. همه اینها باعث می‌شود اقتصادهای نوظهور به‌صورت چندجانبه خاصیت مولدتری یابند و در نتیجه بیشتر رشد کنند.
    پنجشنبه، ۱۱ بهمن ۱۴۰۳
  • پرونده امروز

    روزنامه شماره ۶۲۱۵

    انسان، سرمایه اصلی است

    سرمایه‌گذاری روی سرمایه انسانی از مهم‌ترین عوامل توسعه پایدار به شمار می‌رود. این سرمایه‌گذاری شامل بهبود آموزش، سلامت و مهارت‌‌‌های شغلی افراد در طول چرخه زندگی است. بازده سرمایه‌گذاری روی انسانی در سنین ابتدایی و سنین درگیر با آموزش، بالاتر از سایر مراحل زندگی است.
  • آموزش «باکیفیت» برای همه

    اگر به پارک بروید و این روزنامه را به کودکانی که مشغول بازی هستند بدهید، ۸‌‌‌ یا ۹‌‌‌ساله‌‌‌های زیادی خواهند توانست این کلمه‌‌‌ها را آهسته‌‌‌آهسته بخوانند. نوجوان‌‌‌ها روان‌‌‌تر و احتمالا با درک بیشتری این مطلب را خواهند خواند و تقریبا همه بزرگسالان می‌‌‌توانند به‌آسانی آن را بخوانند، اما حدود ۲۰۰سال پیش شرایط نه فقط در ایران، بلکه در دیگر نقاط جهان با امروز تفاوت زیادی داشت.
  • آموزش و حفظ محیط‏‏‌‏‏‌زیست

    یکی از پایه‌‌‌های استوار فرآیند توسعه در هر کشور، سرمایه‌گذاری قابل‌توجه در سرمایه انسانی و به‌‌‌ویژه آموزش است. امروزه دیگر به نقش آموزش در توسعه از منظر تاثیر آن بر بهره‌‌‌وری افراد و رشد اقتصادی کل جامعه نگریسته نمی‌شود، بلکه پیامدهای آموزش فراتر از این است. در ادبیات اقتصادی از منافع آموزش در جامعه با عنوان «آثار خارجی» یاد می‌شود که بیانگر منافعی است که کل جامعه از تحصیل دانش‌‌‌آموختگان کسب می‌کند. هرچند آثار خارجی آموزش بسیار متنوع و گسترده است، به گونه‌‌‌ای که در این زمینه کتاب‌ها نگاشته شده است، اما در این نوشتار قصد بر آن نیست تا این طیف وسیع مورد بررسی قرار گیرد؛ زیرا مجال و امکان آن وجود ندارد. از مهم‌ترین مصادیق این آثار خارجی، تاثیری است که آموزش بر محیط‌زیست دارد.