اخبار آرشیو روزنامه روزنامه شماره ۶۲۴۵

کشاورزی باید پایدار و سودآور باشد؛ اما بدون درنظر گرفتن هزینه‌های پیدا و پنهان کشاورزی، کاشت هر محصول خوراکی برای کشاورزان منفعت دارد. بی‌توجهی به هزینه خودکفایی در کشاورزی در حالی دهه‌هاست محور کار اقتصاد ایران بوده که مصرف آب و فرسایش خاک در این بخش به سطح کم‌سابقه‌ای رسیده است. موضوعی که نتیجه طبیعی تولید غذا برای ۸۵میلیون نفر بدون توجه به بهره‌وری منابع بوده است. اقلامی نظیر برنج و گندم از جمله محصولاتی هستند که سال‌هاست با هدف تامین امنیت غذا مبنای خودکفایی قرار گرفته‌اند. این ایده حتی اخیرا به محصولی مثل موز نیز رسیده است. غافل از اینکه در فقدان کشاورزی مکانیزه، بزرگ‌مقیاس و صنعتی در ایران، این تنها بهره‌برداری بیشتر از آب و خاک است که برای تولید بیشتر محصول مصرف می‌شود. استفاده از این شیوه اما در بلندمدت موجب فرسایش خاک و مصرف آب برای برداشت محصولاتی می‌شود که تولید آنها سود چندانی برای کشور ندارد.

گمانه‌زنی در خصوص مذاکرات بین ایران و آمریکا بار دیگر تشدید شده است؛ از یکسو رئیس‌جمهور ایران در سخنانی که روز پنج‌شنبه داشت به تلاش‌های مسکو و واشنگتن برای فراهم کردن زمینه مذاکرات اشاره کرد و از سوی دیگر روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب ایران نوشته و نسبت به مذاکره ابراز تمایل کرده است.

درآمد سرانه ایران بر حسب برابری قدرت خرید (PPP) در سال ۲۰۲۳ تنها ۱۷هزار و ۶۶۰دلار بوده، در حالی که این رقم برای ترکیه ۴۲هزار و ۲۱۷دلار و برای عربستان ۶۱هزار و ۱۰۳دلار است. این یعنی درآمد سرانه عربستان و ترکیه به ترتیب ۳.۵ و ۲.۴برابر ایران بوده و شکاف اقتصادی ایران با این کشورها عمیق‌تر شده است. چالش‌های اقتصادی ایران در دهه۱۳۹۰، به‌دلیل تحریم‌ها، حضور در لیست سیاه FATF و کاهش درآمدهای نفتی، مهم‌ترین عامل این جاماندگی است. این انزوا مانع جذب سرمایه خارجی، پیوستن به زنجیره ارزش جهانی و توسعه تجارت شده؛ به‌طوری‌که حتی متحدان استراتژیک ایران نیز به‌دلیل اقدامات تقابلی FATF از تعامل اقتصادی با آن پرهیز می‌کنند. این در حالی است که ترکیه با اصلاحات ساختاری، پیوستن به اقتصاد و زنجیره ارزش جهانی، بدون داشتن درآمد‌های نفتی، شکاف درآمد سرانه خود را با کشوری مانند عربستان کاهش داد. در نتیجه، در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ که درآمد سرانه ترکیه رشد ۹۰درصدی را تجربه کرد، این شاخص در ایران تنها ۱۳.۵درصد افزایش یافت. عربستان نیز با وجود داشتن درآمد سرانه بیش از ۶۰هزار دلاری، با تنظیم و اجرای سند چشم‌انداز۲۰۳۰، به دنبال متنوع کردن اقتصاد خود و به تبع آن افزایش قدرت اقتصادی و سیاسی است. به نظر می‌رسد در حال حاضر شکاف ایجادشده میان درآمد سرانه ایران، ترکیه و عربستان، توازن سیاسی منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. در یک دهه گذشته ترکیه و عربستان با توسل به رشد اقتصادی و تعامل با سایر کشورهای جهان توانسته‌اند نفوذ خود را در منطقه افزایش دهند. درحالی‌که ایران به‌دلیل تشدید تحریم‌ها و عدم تعاملات اقتصادی با سایر کشورها، در وضعیت کاهش قدرت سیاسی قرار دارد. در این شرایط، اگر ایران فشار سیاسی را کاهش ندهد و قدرت اقتصادی خود را بازیابی نکند، این روند ادامه خواهد یافت و جایگاه منطقه‌ای‌اش بیش از پیش تضعیف خواهد شد؛ به‌طوری‌که در آرایش‌های سیاسی نمی‌تواند از قدرت اقتصادی خود به‌عنوان یک نقطه قوت استفاده کند.

فشار اقتصادی «هزینه اجاره» روی دوش خانوارها فقط به «اجاره‌بهای مسکن» و «کاهش کالری مصرفی» محدود نمی‌شود، بلکه براساس یک مطالعه جدید، بخشی از تورم کالاهای مصرفی نیز تحت‌تاثیر این فاکتور شکل گرفته است. براساس بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد»، سهم اجاره مغازه از کل هزینه‌های عوامل خرده‌فروش به ۴۲درصد رسیده است. بیش از نیمی از فروشگاه‌ها در کشور، اجاره‌ای هستند و این سهم بالا باعث شده است مغازه‌دارها برای تاب آوردن مقابل صاحب مغازه، قیمت برخی اجناس و کالاها را به همین دلیل افزایش دهند. هزینه اجاره مغازه در تهران در این بررسی برآورد شده است.

آخرین ثبت‌نام فروش خودروهای وارداتی۱۴۰۳ در شرایطی امروز آغاز می‌شود که تصویر روشنی از وضعیت واردات خودرو در سال آینده وجود ندارد؛ به‌طوری‌که مشخص نیست با افزایش ۱۰۰درصدی تعرفه‌ها و همچنین تغییر نرخ ارز مبنای محاسبه تعرفه‌ها، قیمت نهایی وارداتی‌ها به چه میزان خواهد بود. از سوی دیگر احتمال بازگشت تحریم‌های شدید و چالش‌های ارزی آینده، واردات را مبهم کرده است. درباره خودروهای برقی و هیبریدی نیز افزایش ناگهانی تعرفه از ۴ و ۱۵درصد به ۱۰۰درصد، روند ورود برقی‌ها را تهدید می‌کند.