صالح گل‌تبار

در میانه ناپایداری فزاینده اقتصادی و سیاسی جهانی، کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط در بازارهای نوظهور با عدم‌قطعیت روزافزونی روبه‌رو هستند. براساس گزارش بانک جهانی (۲۰۲۳)، حدود ۴۰‌درصد از کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط (MSMEs) در اقتصادهای در حال توسعه به‌‌‌دلیل نوسانات ارزی، تورم بالا و اختلالات زنجیره تامین با خطر ورشکستگی مواجه‌‌‌اند. اقتصاد ایران به‌ویژه تحت‌تاثیر تحریم‌‌‌ها و انزوای جهانی با آسیب‌‌‌های جدی مواجه شده که بخش تولید بیشترین ضربه را متحمل شده است؛ به‌‌‌طوری که سهم صنعت از تولید ناخالص داخلی ایران از بعد از سال ۱۳۹۹ روند کاهشی داشته است (منبع: مرکز آمار ایران). این شرایط بنگاه‌‌‌های مذکور را مجبور کرده است تا در حالی که برای حفظ حیات اقتصادی خود تلاش می‌کنند، با چالش‌‌‌های اختلال در زنجیره تامین، کمبود نقدینگی، محدودیت‌های مالی و نوسانات بازار (نوسان ۳۰۰درصدی قیمت ارز در پنج‌سال گذشته) دست‌‌‌وپنجه نرم کنند. عمده تحقیقات مرتبط با مدیریت ریسک زنجیره تامین اغلب بر بنگاه‌‌‌های بزرگ اقتصادی و شرکت‌های چندملیتی متمرکز بوده و کمتر به واقعیت‌‌‌های کسب‌وکارهای کوچک پرداخته شده است. این موضوع خلأ بزرگی را در درک چالش‌‌‌های بنگاه‌‌‌های خرد، کوچک و متوسط در محیط‌‌‌های اقتصادی ناپایدار ایجاد کرده است. اکنون، در شرایطی که خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین با شوک‌‌‌های اقتصادی گسترده روبه‌‌‌رو هستند، ضرورت تحقیق درباره آسیب‌‌‌پذیری واحدهای تولیدی خرد، کوچک و متوسط بیش از پیش احساس می‌شود.