تنگه هرمز؛ رگ حیاتی انرژی جهان و چالش‌های احتمالی جایگزینی

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ با وجود کمرنگ شدن احتمال بسته شدن تنگه هرمز توسط ایران، وابستگی شدید چین و هند به انرژی عبوری از این مسیر، آن‌ها را به اتخاذ دو راهبرد واداشته است: نخست، تلاش‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از اقدام احتمالی ایران در انسداد تنگه در صورت بروز تنش‌های بیشتر، و دوم، جست‌وجوی مسیرهای جایگزین برای انتقال نفت و گاز از کشورهای حاشیه خلیج فارس، نظیر استفاده از خطوط لوله نفت عربستان. اما پرسش کلیدی این است که آیا این مسیرهای جایگزین توان پاسخگویی به نیازهای گسترده مصرف‌کنندگان اصلی انرژی در آسیا را دارند؟

تنگه هرمز یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های دریایی جهان در زمینه انرژی به‌شمار می‌رود و روزانه نزدیک به ۲۰ میلیون بشکه نفت خام، معادل یک‌پنجم از کل صادرات جهانی نفت، از این مسیر عبور می‌کند. هرگونه اختلال در عبور نفتکش‌ها از این تنگه می‌تواند بازارهای جهانی را با بحران انرژی مواجه کند. این تنگه همچنین از نظر ژئوپلیتیکی نیز بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که در نقطه اتصال سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا قرار دارد و همواره یکی از کانون‌های رقابت منطقه‌ای و جهانی به‌شمار می‌رود.

پس از حملات هوایی اسرائیل و آمریکا به برخی تأسیسات ایرانی و در پی اعلام آتش بس جنگ ۱۲روزه ، بازارهای جهانی تا حدی آرام گرفتند و سناریوی انسداد تنگه هرمز نیز تا حدودی از دستور کار خارج شد. طبق گزارش «فرانس‌اینفو»، با کاهش تنش‌ها، خطر بسته شدن این گذرگاه راهبردی فعلاً منتفی به‌نظر می‌رسد. با این حال، تهدید ایران به بستن تنگه باعث افزایش مقطعی بهای جهانی نفت شد.

تنگه هرمز که در شمال آن ایران و در جنوب آن عمان و امارات قرار دارند، ارتباط خلیج فارس را با دریای عمان برقرار می‌کند و عمدتاً تحت نظارت ایران است. این تنگه با عرضی در حدود ۳۳ کیلومتر، یکی از پرترددترین مسیرهای عبور نفتکش‌ها و کشتی‌های حامل گاز طبیعی مایع (LNG) در جهان به‌شمار می‌آید. بر اساس داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در سال ۲۰۲۴ روزانه حدود ۲۰ میلیون بشکه نفت و معادل یک‌پنجم مصرف جهانی LNG از این تنگه عبور کرده است. این محموله‌ها عمدتاً از کشورهای ایران، عربستان، عراق، کویت، قطر و امارات صادر می‌شوند.

مشروح گزارش را اینجا بخوانید.