اتحادقاره سبز در برابر ترامپ

 بریتانیا به تازگی به خروج از آن‌(برگزیت) رای داده بود و اقتصاد قاره سبز برای رهایی از بحران مالی جهانی دست و پا می‌‌‌زد. اما از حوالی سال ۲۰۱۶، اوضاع به آرامی شروع به بهبود کرد و در ماه‌‌‌های اخیر، احساسات نسبت به اتحادیه اروپا بیش از پیش تقویت شده و شاخص‌‌‌های اعتماد عمومی به بالاترین سطح خود در دو دهه اخیر نزدیک می‌شود. رهبران اتحادیه در حال انعقاد قراردادهای تجاری با اقتصادهای در حال رشدی مانند اندونزی و پایه‌ریزی یک طرح دفاعی مشترک هستند که حمایت کشورهایی چون کانادا را نیز جلب کرده و حتی بریتانیا نیز اخیرا توافقی برای بازتنظیم روابط خود با اتحادیه امضا کرده است.

البته این بلوک همچنان با مشکلات واقعی دست‌وپنجه نرم می‌‌‌کند: جمعیت رو به پیری، رشد اقتصادی آهسته، قدرت‌‌‌گیری منتقدان پوپولیست و چالش‌‌‌های مربوط به رقابت‌‌‌پذیری. «اورزولا فون‌در‌لاین»، رئیس کمیسیون اروپا نیز در تلاش برای اصلاح بودجه این اتحادیه با انتقادات شدیدی مواجه است. با این حال، حتی در کشورهایی مانند دانمارک که مدت‌ها به سیاست‌های بودجه‌‌‌ای و مرزی اتحادیه اروپا با دیده تردید می‌‌‌نگریستند، احساسات به شکل چشمگیری مثبت شده است.

«ماری بیرا»، وزیر امور اروپایی دانمارک می‌گوید: «حمایت از اتحادیه اروپا هرگز تا این حد بالا نبوده است». بر اساس نظرسنجی اخیر، ۷۴ درصد از دانمارکی‌‌‌ها به اتحادیه اروپا اعتماد دارند که نسبت به آمار ۶۳ درصدی پنج سال پیش، افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهد؛ روندی که در سایر کشورهای عضو نیز مشاهده می‌شود.

عوامل اتحاد: از اوکراین تا واشنگتن

این چرخش تنها به خاطر ترامپ نیست. عملکرد اتحادیه در سازماندهی واکنش به همه‌‌‌گیری کرونا و تهاجم تمام‌‌‌عیار روسیه به اوکراین نیز در این اتحاد نقش داشته‌‌‌اند. با این وجود، لحن اخیر آمریکا در قبال متحدان دیرینه‌‌‌اش به وضوح به آنچه «یورن فلک»، از اندیشکده «شورای آتلانتیک» آن را «بسیج شدن زیر پرچم اتحادیه اروپا» می‌‌‌نامد، کمک کرده است. ماری بیرا می‌گوید: «ما همواره روابط بسیار خوبی با آمریکا داشته‌‌‌ایم، اما حالا با تعرفه‌‌‌های غیرمنصفانه و حتی اتهامِ متحد خوبی نبودن روبه‌رو شده‌‌‌ایم. طبیعی است که این مسائل تاثیرگذار باشد و به همین خاطر است که اکنون بیشتر به سمت اتحادیه اروپا گرایش پیدا کرده‌‌‌ایم.»

ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید، گرینلند را به حمله تهدید کرده، در پیام‌‌‌های فاش‌‌‌شده اروپایی‌‌‌ها را «رقت‌انگیز» خوانده، تعرفه‌‌‌های سنگینی بر کالاهای اروپایی وضع کرده و تهدید به اعمال تعرفه ۳۰ درصدی جدیدی کرده است. او همچنین از اروپایی‌‌‌ها خواسته که هزینه بیشتری برای دفاع از خود بپردازند و تهدید کرده است که آمریکا به کمک کشورهایی که به نظر او سهم خود را نمی‌‌‌پردازند، نخواهد آمد. این زیر سوال بردن تعهدات امنیتی آمریکا از سوی ترامپ، متحدان واشنگتن در سراسر جهان را به فکر تقویت قوای دفاعی مستقل خود انداخته است.

تمام این فشارها، اروپا را از آمریکا دورتر و به یکدیگر نزدیک‌‌‌تر کرده است. در واکنش، اتحادیه اروپا از یک طرح تدارکات نظامی مشترک به ارزش ۱۵۰ میلیارد یورو رونمایی کرده و حتی بریتانیا نیز برای پیوستن به آن ابراز تمایل کرده است. «ماتیاس ماتیاس»، از اعضای ارشد «شورای روابط خارجی»، می‌گوید: «اروپا ناگهان احساس آسیب‌‌‌پذیری می‌‌‌کند، بخشی از آن به این دلیل است که ‌ایالات متحده آن را رها کرده است. آنها ناگهان به این فکر افتاده‌‌‌اند که باید بیشتر به خودشان تکیه کنند.» با وجود این اتحاد، اتحادیه با چالش‌‌‌های اقتصادی جدی در رقابت با آمریکا و چین روبه‌روست. اما همان‌طور که فون‌در‌لاین اشاره می‌‌‌کند، با وجود همه چالش‌‌‌ها، کشورهایی در لیست انتظار برای پیوستن به این اتحادیه هستند. او در کنایه‌‌‌ای آشکار به آمریکا و روسیه می‌گوید: «اینجا ما رفقا یا الیگارش‌‌‌هایی نداریم که قوانین را تعیین کنند.»