چرا موضع پاریس درباره تشکیل دولت فلسطینی بسیار مهم است؟
احیای نقش فراموش‌شده فرانسه در خاورمیانه
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ آسوشیتدپرس می‌نویسد در جهانی که کشورها بار دیگر از نیروی نظامی برای تحمیل اراده خود بر دیگر کشورها استفاده می‌کنند؛ امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در تلاش است تا با انتخاب ابزارهای دیپلماتیک بر این ایده پافشاری کند که به ندرت از راه جنگ می‌توان به صلح رسید.
اکنون کمتر از دو سال از دوره دوم و آخر ریاست‌جمهوری مکرون باقی‌مانده است و به‌نظر می‌رسد او به فکر میراث سیاسی که قرار است از خود به جای بگذارد، افتاده است؛ به خصوص اینکه عدم اقدام قاطعانه در حالی که فاجعه انسانی در غزه در جریان است، می‌تواند لکه ننگ تاریخی بر کارنامه سیاسی وی باشد.
مکرون به عنوان رهبر کشوری مسلح به سلاح هسته‌ای، قدرتمند از نظر اقتصادی و دیپلماتیک و یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، اهرم‌های لازم برای تاثیرگذاری بر امور جهانی را دارد.
با این حال اقدام مکرون، به‌عنوان اولین عضو گروه هفت که در این مورد پیشگام می‌شود می‌تواند در عرصه داخلی مشکلاتی برای او به همراه داشته باشد.
مکرون بر کشوری با بزرگ‌ترین جمعیت یهودی و بزرگ‌ترین جمعیت مسلمان در اروپا ریاست می‌کند و موضع‌گیری او چنان راه رفتن بر طناب افکار عمومی است.
سخنان او اگرچه برخی رای‌دهندگان را خشنود خواهد کرد، اما همزمان دیگرانی را خشمگین خواهد ساخت. واقعیتی که در واکنش‌های سیاسی کاملا متقاوت و دو قطبی به تصمیم او در به رسمیت شناختن فلسطین نیز در سطح سیاستمداران و فعالیت‌های مردمی در شبکه‌های اجتماعی منعکس شده است.
با این حال پس از حمایت از حق اسرائیل برای دفاع از خود در زمان حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳، مکرون نشان داده است که هیچ تضمینی برای حمایت بی‌قید و شرط از رژیم صهیونیستی نداده است.
گامی رو به جلو؛ اما نه معجزه
با غزه‌ای ویران‌شده و کرانه باختری اشغالی که با افزایش شهرک‌سازی اسرائیلی‌ها مواجه است؛ ایده زندگی مسالمت‌آمیز فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها در صلح شاید هیچ زمان تا به این اندازه دور از دسترس و غیرواقعی به نظر نمی‌رسید.
هر چند سخنان و تصمیمات مکرون به‌تنهایی نمی‌تواند این شرایط را تغییر دهد؛ با این‌حال، پیام رهبر فرانسه این است که نباید اجازه داده شود امید به «راه‌حل دو دولتی» از طریق دیپلماسی به طور کلی از بین رود؛ هر چقدر هم که دست‌نیافتنی به نظر برسد.
مکرون در نامه‌ای به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، نوشت وی برای به رسمیت شناختن فلسطین به‌عنوان یک دولت مصمم است و«این راه‌حل تنها مسیری است که می‌تواند به آرمان‌های مشروع فلسطینی‌ها پاسخ دهد. اکنون باید هرچه سریع‌تر محقق شود.»
اولین تاثیرات احتمالی تصمیم مکرون نه در غزه، بلکه در پایتخت‌های جهان خواهد بود، جایی که رهبران سایر کشورها ممکن است برای اعلام موضع تحت فشار قرار گیرند یا در بهترین حالت جسارت لازم برای پیروی از فرانسه را به دست آورند.
پس از تصمیم مکرون، اکنون توجه‌ها بر دیگر کشورهای گروه هفت و نفوذ اقتصادی و دیپلماتیک آنها معطوف شده است.
پژوهشگر موسسه تحلیل استراتژیک فرانسه در این مورد به آسوشیتدپرس گفت: «اعلام مکرون می‌تواند تاثیر تاریخی داشته باشد، چراکه اولین کشور بزرگ و تاثیرگذاری است که در مسئله به رسمیت شناختن دولت فلسطینی گام برمی‌دارد و این گام می‌تواند الهام‌بخش سایر کشورها شود.»
در این میان، اگرچه بیش از ۱۴۰کشور فلسطین را به‌عنوان یک دولت به رسمیت می‌شناسند، فرانسه بزرگ‌ترین، پرجمعیت‌ترین و قدرتمندترین کشور در میان کشورهای اروپایی خواهد بود.
تغییر در توازن قدرت‌های بزرگ
تاکنون، چین و روسیه تنها اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل بودند که دولت فلسطین را به رسمیت شناخته‌اند؛ در سپتامبر پیش‌رو با وفای به عهد مکرون در مجمع عمومی سازمان ملل، فرانسه نیز به آنها خواهد پیوست.
این سه‌گانه جدید، آمریکا و انگلیس را در شورای امنیت به‌عنوان تنها اعضای دائم که فلسطین را به‌عنوان یک دولت به رسمیت نمی‌شناسند در اقلیت قرار خواهد داد.
5 کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل در حال حاضر نیز به واسطه اختلاف در بسیاری مسائل از جمله اوکراین، تجارت و تغییرات اقلیمی چندپاره شده‌اند.
بر این اساس با در نظر داشتن این پیش‌فرض، تغییر موضع فرانسه به خودی خود احتمالا تغییر سریع و اساسی در وضعیت فلسطینی‌ها ایجاد نخواهد کرد. با این‌حال، آنچه مشخص است می‌تواند آمریکا؛ مهم‌ترین متحد اسرائیل و انگلیس را در بحث‌های مربوط به خاورمیانه در میان قدرت‌های بزرگ منزوی کند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز جمعه تصمیم مکرونرا مردود خواند و گفت: «آنچه مکرون می‌گوید اهمیتی ندارد. کار او چیزی را تغییر نخواهد داد.»
با این وجود تغییر موضع فرانسه می‌تواند بر انگلیس تاثیر خود را داشته باشد. با پشت سر گذاشتن برگزیت، بریتانیا و فرانسه اکنون در حال نزدیک‌ترشدن هستند و به ویژه مسئله اوکراین به آنها دستمایه‌ای برای پررنگ‌تر کردن پیوندها در میان دو قدرت قدیمی داده است.
اگر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، از مکرون پیروی کند، می‌توانند با همکاری یکدیگر ترامپ را در میان پنج قدرت بزرگ شورای امنیت در موضوع به رسمیت شناختن دولت فلسطین منزوی سازند.
تا به اینجا نیز استارمر در مورد بحران انسانی در غزه ابراز نارضایتی کرده است و در بیانیه‌ای در روز پنج‌شنبه گفت رنج و گرسنگی غزه «غیرقابل توصیف و غیرقابل دفاع» است. با این حال به نظر نمی‌رسد استارمر آماده حرکت جسورانه‌ای مانند مکرون باشد و گویی تنها به پیشنهاد آتش‌بس و در ادامه آن تشکیل دولت فلسطینی بسنده کرده است؛ هر چند امید برای پیروی استارمر از خط‌مشی مکرون چندان دور از ذهن نیست.
استارمر همچنین در سخنان خود گفت: «دولت‌داری حق مسلم مردم فلسطین است. آتش‌بس ما را در مسیری به سوی به رسمیت شناختن دولت فلسطین و راه‌حل دو دولتی قرار خواهد داد.»
مسئله غزه تنها جایی نیست که مکرون به دنبال تحول و احیای نقش فراموش‌شده فرانسه در سیاست جهان است. پس از تصمیم روز جمعه مبتنی بر به رسمیت شناختن دولت فلسطینی، او با احمد الشرع، رئیس دولت موقت سوریه تماس گرفت تا در مورد آخرین تحولات منطقه و راه‌های حمایت از ثبات در منطقه با وی گفت‌وگو کند.
در این گفت‌وگوی تلفنی، مکرون بر تعهد پاریس به وحدت، استقلال و حاکمیت سوریه تاکید کرده و گفت علاوه بر اهداف بشردوستانه، وی ثبات سوریه را برای منطقه ضروری می‌داند.
رئیس‌جمهور فرانسه در این گفت‌وگو آمادگی کشور خود رابرای حمایت از سوریه در مرحله بازسازی و بهبود از طریق کمک‌های فنی و بشردوستانه و تشویق بخش خصوصی فرانسه جهت بازگشت تدریجی به بازار سوریه را اعلام کرد.
مکرون همچنین هرگونه تلاش خارجی به ویژه رژیم صهیونیستی برایسوءاستفاده از شرایط بحرانی سوریه و دخالت در امور داخلی سوریه را کاملا مردود خواند.
