تنگه هرمز جایگزین دارد؟
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، تنگه هرمز به عنوان یکی از گذرگاه‌‌‌های حیاتی دریایی جهان، نقش بی‌‌‌بدیلی در تامین امنیت انرژی جهانی ایفا می‌کند. روزانه حدود ۲۰میلیون بشکه نفت خام، معادل یکپنجم نفت صادراتی جهان از این تنگه عبور می‌کند و هرگونه اخلال در ترافیک نفتکش‌‌‌ها می‌تواند بازارهای جهانی انرژی را دچار شوک‌‌‌های جدی کند. به این ترتیب امنیت این تنگه تاثیری مستقیم بر بازارهای جهانی انرژی دارد. از نظر ژئوپلیتیک نیز تنگه هرمز به دلیل موقعیت حساس خود در تقاطع سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا، اهمیت خاصی در معادلات قدرت منطقه‌‌‌ای و جهانی دارد. به این ترتیب رقابت سیاسی و نظامی برای کنترل یا نفوذ در این گذرگاه استراتژیک همواره در جریان است. در پی بمباران تاسیسات ایران توسط اسرائیل و آمریکا، این احتمال مطرح شد که این گذرگاه دریایی از سوی ایران مسدود شود.
اما بر اساس گزارش «فرانس اینفو» خطر بسته شدن تنگه هرمز کمرنگ شده است. پس از حملات اسرائیل و سپس آمریکا به تاسیسات هسته‌‌‌ای تهران و اعلام رئیس‌جمهور ایران مبنی بر پایان جنگ ۱۲روزه تحمیلی به ایران، بازارهای جهانی آرامش یافته‌‌‌اند. با مطرح شدن تهدید بستن تنگه استراتژیک هرمز که کشورهای نفت‌‌‌خیز خلیج فارس را به سایر نقاط جهان متصل می‌کند، قیمت نفت به‌‌‌صورت مقطعی افزایش پیدا کرد. تنگه هرمز که از شمال به ایران و از جنوب به عمان و امارات متحده عربی محدود می‌شود، گذرگاهی دریایی است که خلیج فارس را به دریای عمان متصل می‌کند و عمدتا تحت کنترل ایران است. این تنگه با حداقل عرض ۳۳کیلومتر، یکی از پرترددترین مسیرهای نفت‌‌‌کش‌‌‌های جهان محسوب می‌شود. بر اساس داده‌‌‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در سال ۲۰۲۴روزانه حدود ۲۰میلیون بشکه نفت از این آبراه عبور می‌‌‌کرد که معادل تقریبا ۲۰درصد مصرف جهانی نفت خام است. همچنین این تنگه گذرگاه بسیار مهمی برای گاز طبیعی مایع است؛ به طوری که در سال ۲۰۲۴، یکپنجم مصرف جهانی این منبع سوختی، از تنگه هرمز عبور کرده است. این سوخت‌‌‌های فسیلی عمدتا از ایران، عربستان و دیگر کشورهای خلیج فارس مانند عراق، کویت، قطر و امارات تامین می‌شود.
به گزارش «روزن آنلاین» به نقل از «فرانس اینفو»، بسته شدن تنگه هرمز نه‌‌‌تنها بر کشورهای حوزه خلیج فارس، بلکه بر خود ایران نیز تاثیر می‌‌‌گذارد. در این گزارش با استناد به برآوردهای بانک مرکزی ایران، میزان صادرات نفت ایران از مارس ۲۰۲۴ تا مارس ۲۰۲۵ بالغ بر ۶۷میلیارد دلار (معادل حدود ۵۸میلیارد یورو) اعلام و پیش‌بینی شده است که تاثیر این انسداد بر مشتریان اصلی این کشورهای نفتی نیز عظیم خواهد بود.
تهدید جدی برای هند و چین
بیش از ۸۰درصد نفت خامی که از تنگه هرمز خارج می‌شود، به سمت آسیا می‌رود. چین با اختلاف بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این نفت است؛ به طوری که ۳۳.۴درصد کل نفتی که از تنگه عبور می‌کند، به این کشور اختصاص دارد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز چندی پیش از چین خواست تا مانع بسته شدن این گذرگاه توسط ایران شود. کشورهای آسیایی نیز به‌‌‌شدت به منابع طبیعی عبوری از تنگه هرمز وابسته‌‌‌اند. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) نشان می‌دهد ۹۰درصد کل گاز طبیعی مایع مصرفی پاکستان و ۶۰درصد گاز طبیعی وارداتی هند از این گذرگاه تامین می‌شود.
در میان کشورهای خلیج فارس، تنها عربستان و امارات دارای شبکه خطوط لوله نفت هستند که امکان دور زدن تنگه هرمز را حداقل برای بخشی از تولیداتشان فراهم می‌کند. بر اساس برآوردهای EIA، این مسیرهای جایگزین حداکثر توان انتقال ۲.۶میلیون بشکه در روز معادل حدود ۱۵درصد از حجم کل منابع انرژی را دارد که در شرایط عادی از تنگه هرمز عبور می‌کند.
