عالیجناب «نوز» از دربار خبر دارد!

گروه تاریخ‌اقتصاد- آنچه می‌خوانید متن نامه محرمانه گرانت داف، کاردار وقت سفارت انگلیس در ایران به سر ادواردگری، وزیر امور خارجه انگلیس درباره ایران است. ادوارد گری، عامل اصلی و عاقد قرارداد معروف ۱۹۰۷ میان انگلیس و روسیه بر سر تقسیم ایران و افغانستان است. این نامه در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۰۶ نوشته شده است: مفتخرم گزارش بدهم که بعد از یک غیبت ۷ ماهه، ام.جی نوز ، وزیرگمرک و پست، جمعه گذشته به تهران بازگشت.

دیروز عالیجناب نوز به دیدن من آمد و مدت زمان زیادی هم اینجا ماند. من از او پرسیدم که نتیجه مذاکرات با دولت ترکیه در باره عهدنامه تجارتی به کجا کشید؟ او پاسخ داد که متن عهد نامه تهیه شده؛ ولی هنوز از سوی سلطان تایید نشده است.

عالیجناب نوز ادامه داد که پس از مراجعت به ایران از بدترشدن وضع خیلی تعجب کرده است. همه کشوردروضعیت بسیار نگران‌کننده‌ای است. پولی دربساط نیست و مخالفت و اعتراض با دولت در همه جا خیلی گسترده است. درسیستان طاعون شیوع دارد و درگیری با ترکیه هم در حال شکل گیری است که غیرممکن است بتوان پیامدهایش را پیش‌بینی کرد.

عالیجناب نوز بعد از این یک حرف خیلی عجیبی زد. او گفت که تردیدی ندارد که صدراعظم علیه شاه در حال توطئه است و می‌خواهد کاری بکند که شعاع السلطنه به جای او به سلطنت برسد. من پرسیدم که آیا عالیجناب درباره این سوءظن خود اطلاعات قابل وثوقی هم دارد. او از زیر پاسخ دادن دررفت؛ ولی اضافه کرد که «صدراعظم پس از کشتن وزیردربار، این امکان را دارد که اگر با منافعش جور دربیاید شاه را هم کنار بگذارد.»

من هیچ اطلاعاتی که سوء ظن آقای نوز را تایید کند دریافت نکرده‌ام، ولی تردیدی نیست که عالیجناب نوز درباره آنچه در دربار می‌گذرد خوب خبر دارد و من ادعایش را در اینجا نوشته‌ام که شاید دانستنش مفید باشد. اگریک انقلاب بدون خونریزی دراین جا صورت بگیرد، من فرض کرده‌ام که دولت بریتانیا از ولیعهد حمایت خواهد کرد.