روند صعودی در بازار نفت!

قیمت نفت خام WTI در بورس نایمکس (آتی‌های ماه اول)، در ابتدا در پی افزایش نگرانی سرمایه‌گذاران از کاهش تقاضای سوخت در آمریکا، کاهش میزان اعتماد مصرف‌کنندگان آمریکایی در ماه سپتامبر 2010 به پایین‌ترین سطح خود از ماه فوریه و همچنین کاهش ارزش شاخص سهام در بازارهای جهانی، از حدود 52/76 دلار در هر بشکه در تاریخ 27 سپتامبر 2010 تا کمتر از 18/76 دلار در هر بشکه در تاریخ 28 سپتامبر کاهش یافت، ولی مجددا به دلیل کاهش بیشتر از انتظار نرخ بیکاری در آمریکا و بهبود شرایط بازار کار در این کشور، افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به بهبود شرایط اقتصادی در آمریکا، بهبود آمار مربوط به رشد اقتصادی آمریکا، افزایش ارزش شاخص سهام در بازارهای جهانی، کاهش ارزش دلار در مقابل یورو، کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا معادل 500 هزار بشکه در هفته منتهی به 24 سپتامبر 2010 و همچنین ناآرامی‌های اخیر در اکوادور، یکی از تولیدکنندگان نفت عضو اوپک با 300 هزار بشکه در روز تولید نفت، قیمت نفت خام WTI تا سطح 58/81 دلار در هر بشکه در تاریخ 1 اکتبر افزایش یافت. معامله گران نفتی معمولا برای تشخیص میزان حساسیت مصرف‌کنندگان، بازارهای سهام را مورد توجه قرار می‌دهند. در واقع شاخص بازار سهام نشانه‌ای از میزان اعتماد مصرف‌کنندگان بوده و توجه سرمایه‌گذاران نفتی به این مساله، سبب شده است تا بازار نفت خام و سهام معمولا هم جهت باشند.
در حال حاضر شرایط کونتانگو در بازارهای جهانی نفت خام در حال گسترش می‌باشد و بالا بودن سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا به میزان ۵/۱۹ میلیون بشکه نسبت به مدت مشابه سال قبل در تاریخ ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۹، موید چنین روند منطقی می‌باشد. همچنین بالا بودن موجودی کوشینگ اوکلاهما منجر به حق مرغوبیت نفت خام برنت نسبت به WTI و نیز تشدید وضعیت کونتانگو نفت خام WTI شده است. شرایط کونتانگو به شرایطی اطلاق می‌شود که نفت خام در قراردادهای ماه‌های دورتر نسبت به قراردادهای ماه‌های نزدیک‌تر در سطوح بالاتری معامله شود. تحلیل‌گران معتقدند تا پیش از بروز نشانه‌های قطعی از بازسازی اقتصادی، قیمت نفت خام در محدوده ۸۰- ۷۰ دلار در هر بشکه نوسان خواهد نمود.
کاهش ارزش دلار از تصمیمات اخیر فدرال‌رزرو ناشی شده است. سیاست‌گذاران بانک مرکزی آمریکا اعلام کرده‌اند که آماده ارائه کمک‌های بیشتر برای بهبود اوضاع اقتصادی این کشور می‌باشند، بنابراین در صورت تزریق پول به اقتصاد آمریکا برای جلوگیری از بازگشت به رکود، ارزش دلار باز هم افت خواهد کرد.
بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۲۷ سپتامبر الی ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۰، ابتدا ازحدود ۰۶/۷۵ دلار در هر بشکه تا کمتر از ۸۷/۷۴ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۸ سپتامبر کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۴۸/۷۷ دلار در هر بشکه در تاریخ ۳۰ سپتامبر افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۰ با ۹۲ سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۷۵ دلار و ۷۸ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰ معادل ۷۴ دلار و ۸۶ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه سپتامبر، با ۴۸ سنت افزایش نسبت به میانگین ماه اوت ۲۰۱۰ به هر بشکه ۷۴ دلار و ۶۳ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه اوت ۲۰۱۰ معادل ۷۴ دلار و ۱۵ سنت در هر بشکه بود. سبد نفت خام اوپک در بردارنده ۱۲ نوع نفت خام اعضای این سازمان شامل مخلوط الجزایر، گریسول آنگولا، اورینته اکوادور، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، اس ‌سیدر لیبی، سبک «بونی» نیجریه، مارین قطر، سبک عربی عربستان سعودی، موربان امارات و بی.سی.اف ۱۷ ونزوئلا است.
میانگین بهای هر بشکه نفت خام صادراتی ایران با 1 دلار و 4 سنت کاهش نسبت به هفته قبل (21 سپتامبر 2010)، در روز 28 سپتامبر 2010 به بشکه‌ای 74 دلار و 7 سنت رسیده است. بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک ایران به مقصدهای مختلف در روز سه‌شنبه (28 سپتامبر 2010 ) 74 دلار و 88 سنت بود و همین رقم برای نفت خام سنگین در سطح 73 دلار و 57 سنت قرار داشت. همچنین قیمت هر بشکه نفت خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی 75 دلار و 45 سنت و هر بشکه نفت خام سنگین ایران به این بازار 75 دلار و 5 سنت گزارش شده است. هر بشکه نفت خام سبک ایران در بازار آسیا 74 دلار و 41 سنت، شمال غربی اروپا 75 دلار و 46 سنت و در بازار مدیترانه 74 دلار و 70 سنت معامله شده است.
هر بشکه نفت خام سنگین ایران نیز در بازار آسیا ۷۲ دلار و ۷۶ سنت، شمال غربی اروپا ۷۵ دلار و ۶ سنت و در بازار مدیترانه ۷۳ دلار و ۵۰ سنت به فروش رسیده است. طی دوره ۲۱سپتامبر الی ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۰، بیشترین کاهش در قیمت نفت خام سبک و سنگین ایران در بازار آسیا با ۵۸/۱ دلار کاهش در هر بشکه به‌وقوع پیوسته است. بر این اساس، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک و سنگین ایران به مقصدهای مختلف، به ترتیب به میزان ۰۲/۱ دلار و ۰۶/۱ دلار در هر بشکه طی دوره مذکور کاهش یافته است.
قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بازار بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه نوامبر 2010، به میزان 5 دلار و 18 سنت افزایش یافته و از حدود 57/78 دلار در هر بشکه در تاریخ 27 سپتامبر 2010 تا بیش از 75/83 دلار در هر بشکه در تاریخ 1 اکتبر رسیده است. سطح بالای ذخیره سازی نفت خام در آمریکا موجب گردیده است تا قیمت نفت خام برنت حق مرغوبیت 17/2 دلار را در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI داشته باشد.
بر اساس تازه‌ترین نظرسنجی رویترز از کارشناسان، با توجه به افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام در کشورهای مختلف و دورنمای محدود تقاضای کشورهای توسعه یافته و همچنین وضعیت نامناسب اقتصاد جهانی، قیمت نفت خام در سه ماه چهارم سال ۲۰۱۰، نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی، کمتر خواهد بود. در همین راستا پیش‌بینی می‌شود که میانگین قیمت نفت خام آمریکا در سه ماه چهارم سال ۲۰۱۰ به حدود ۴۸/۷۷ دلار در هر بشکه برسد که نسبت به پیش بینی ۳۶/۷۹ دلار در هر بشکه در نظرسنجی ماه اوت ۲۰۱۰، کمتر خواهد بود.
بر اساس پیش‌بینی مذکور، میانگین قیمت نفت خام برنت دریای شمال نیز از حدود 1/79 دلار در هر بشکه که در ماه اوت تعیین شده بود به کمتر از 25/78 دلار در هر بشکه کاهش خواهد یافت. عدم اطمینان از بهبود شرایط اقتصادی در آمریکا، آمار مربوط به مخارج مصرفی در اروپا، کند بودن میزان رشد بخش صنعت و خدمات حوزه یورو، ذخایر بالای نفت خام در کنار ضعف تقاضا در بیشتر کشورهای توسعه یافته و همچنین تاثیر مشکلات اقتصادی کشورهای دچار کسری بودجه در منطقه یورو، از عوامل تضعیف کننده قیمت نفت خام در سه‌ماه چهارم سال 2010 به شمار می‌روند. از سوی دیگر، افزایش تقاضای نفت خام چین، دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت در جهان، یکی از دلایل افزایش قیمت نفت خام در ماه اوت 2010 به شمار می‌رود و پیش‌بینی می‌شود جریان مستمر اخبار مثبت از اقتصاد چین، تقاضای نفت را افزایش داده و باز هم به بهبود قیمت نفت خام کمک کند.
بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰ معادل ۹/۳۵۷ میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (۱۷ سپتامبر ۲۰۱۰) به میزان ۵۰۰ هزار بشکه کاهش یافته است و معادل ۵/۱۹ میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۹ بیشتر می‌باشد. میزان این ذخایر بر حسب روز نسبت به هفته قبل تغییری ننموده و در سطح ۲۴ روز ثابت مانده است که معادل ۲/۱ روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان ۳۸۱ هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح ۶۶۶/۱۴ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است که به میزان ۷۵ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
تولید نفت خام آمریکا طی دوره 17 سپتامبر 2010 الی 24 سپتامبر 2010 به میزان 6 هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح 562/5 میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل 187 هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 25 سپتامبر 2009 می‌باشد. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از 322/9 میلیون بشکه در روز به 005/9 میلیون بشکه در روز (معادل 317 هزار بشکه در روز) کاهش یافته است که به میزان 528 هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
پیش‌بینی قیمت:
در هفته گذشته فشار افزایشی بر قیمت نفت خام بسیار زیاد بود، به طوری‌که توانست به 5/81 دلار افزایش یابد در حالی‌که انتظار بر این بود که در هفته جاری به این سطح برسد. به هرحال شرایط در بازار‌های مالی به گونه‌ای بود که تقاضا برای برخی از کالاها مانند نفت و طلا موجب افزایش قابل توجه قیمت آنها شد. قیمت نفت خام WTI از سد میانگین 200 روزانه گذشت، لذا شرایط برای خرید آن‌را فراهم کرد و بورس‌بازان از فرصت استفاده کرده و اکثر آنها وضعیت خرید اتخاذ کرده و موجب افزایش قیمت تا سطح 5/81 دلار شدند. با توجه به افزایش قابل ملاحظه قیمت نفت در هفته جاری از میزان فشار افزایشی کاسته می‌شود، گرچه هنوز امکان افزایش تا سطح 86 دلار وجود دارد ولی ریسک کاهش قیمت نیز افزایش یافته است. آمار منتشر شده در اواخر هفته گذشته حکایت از وضعیت مناسب اقتصادی آمریکا داشت، به طوری‌که پیش‌بینی رشد اقتصادی آمریکا افزایش و تعداد بیکاران کاهش یافت که موجب فشار افزایشی بر قیمت نفت شد. شرایط اقتصادی در ایرلند مناسب نبود، ولی نرخ تورم در منطقه یورو افزایش یافت که به معنی افزایش تقاضا است و به عنوان شاخصی از بهتر شدن وضعیت اقتصادی تعبیر می‌شود. از طرف دیگر سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا به مقدار اندکی کاهش یافت که البته هنوز سطح آن نسبت به سال‌های قبل بسیار بالاتر است و این موضوع فشار کاهشی بر قیمت وارد می‌کند، به طوری‌که زمانی‌که قیمت به سطح بالایی کانال نوسانی نزدیک می‌شود فشار کاهشی مذکور افزایش می‌یابد. در هفته جاری تا حدودی از فشار افزایشی بر قیمت کاسته می‌شود. اولین سطح مقاومتی در حدود 8/82 دلار قرار دارد. هدف نهایی قیمت 86 دلار قرار گرفته است ولی برای رسیدن به آن با مقاومت‌ روبه‌رو است. تا زمانی‌که قیمت در بالاتر از 5/77 دلار برابر با میانگین 200 قرار دارد با حمایت خوبی مواجه است.
*کارشناسان ارشد اقتصاد انرژی
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )