غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی *
قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول برای تحویل در اوت ۲۰۱۰) طی دوره ۲۶ ژوئیه الی ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۰، از یک روند افزایشی برخوردار بود.

بر این اساس، قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس نایمکس از حدود 612/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 26 ژوئیه 2010 تا بیش از 923/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 30 ژوئیه افزایش یافت. قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازار بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه اوت 2010، نیز از یک روند افزایشی ملایم همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود 9931/6 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 26 ژوئیه تا بیش از 2448/7 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 29 ژوئیه افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح 0103/7 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 30 ژوئیه کاهش یافت.
قیمت تک‌محموله گاز طبیعی در بازار هنری‌هاب از یک روند افزایشی برخوردار بوده و با ۵ سنت افزایش (۰۶/۱ درصد )، از حدود ۷/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۱ ژوئیه به بیش از ۷۵/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۸ ژوئیه افزایش یافت. این سطح قیمتی به میزان ۲۲ درصد از قیمت ۰۹/۶ دلار در هر میلیون بی.تی.یو قیمت هنری‌هاب در اوایل سال ۲۰۱۰، پایین‌تر است.
قیمت تک‌محموله گاز طبیعی در بازار نیویورک از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود 21/5 دلار در هر میلیون
بی.تی.یو در تاریخ ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۰ به کمتر از ۰۸/۵ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۶ ژوئیه کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۱۵/۵ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۰ افزایش یافت. از سوی دیگر، در بازار شیکاگو، قیمت تک‌محموله گاز طبیعی از یک روند افزایشی ملایم همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۷۱/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۰ تا کمتر از ۶۳/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۶ ژوئیه کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۷۲/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۰ افزایش یافت. قیمت تک‌محموله گاز طبیعی در بازار اروپا (لندن- ICE) نیز با ۸ سنت افزایش، طی دوره ۲۱ ژوئیه الی ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۰، از حدود ۱۲/۷ دلار در هر میلیون بی.تی.یو تا بیش از ۲۰/۷ دلار در هر میلیون بی.تی.یو طی دوره مذکور افزایش یافته است.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، میزان ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا طی هفته منتهی به 23 ژوئیه 2010 در حدود 2919 میلیارد فوت‌مکعب بود که نسبت به هفته قبل از آن بیش از 28 میلیارد فوت‌مکعب افزایش یافته است. این ذخایر به میزان 94 میلیارد فوت‌مکعب (1/3 درصد) کمتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 23 ژوئیه 2009 بوده و به میزان 239 میلیارد فوت‌مکعب (9/8 درصد) بیشتر از متوسط 5 سال گذشته (2009- 2005) است. میزان متوسط ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا طی 5 سال گذشته در حدود 2680 میلیارد فوت‌مکعب بوده است. در منطقه شرق، میزان ذخایر طی هفته منتهی به 23 ژوئیه به میزان 34 میلیارد فوت‌مکعب نسبت به هفته قبل از آن افزایش یافته و به میزان 25 میلیارد فوت‌مکعب (7/1 درصد) از متوسط 5 سال گذشته این منطقه بالاتر است. ذخایر در منطقه تولیدی (آلاباما، آرکانزاس، کانزاس، لوئیزیانا و ...) به میزان 126 میلیارد فوت‌مکعب بالاتر از متوسط 5 سال گذشته این منطقه یعنی (861 میلیارد فوت‌مکعب) بوده، ولی نسبت به هفته قبل از آن، به میزان 5 میلیارد فوت‌مکعب کاهش یافته است. سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی منطقه تولید به میزان 70 میلیارد فوت‌مکعب (6/6 درصد) از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 23 ژوئیه 2009 کمتر است.


سطح ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی منطقه غرب آمریکا طی هفته منتهی به 23 ژوئیه 2010 به میزان یک میلیارد فوت‌مکعب نسبت به هفته قبل از آن کاهش یافته و معادل 88 میلیارد فوت‌مکعب بالاتر از متوسط 5 سال گذشته این منطقه است. به طور کلی سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا که معادل 2919 میلیارد فوت‌مکعب است، در محدوده تاریخی 5 سال گذشته قرار دارد.


بررسی بازار فرآورده‌های نفتی
قیمت بنزین سوپر بدون سرب و سوخت حرارتی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول)، طی هفته منتهی به ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۰ از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود. قیمت بنزین سوپر بدون سرب در بورس نیویورک، ابتدا در پی افت شاخص اعتماد مصرف‌کنندگان آمریکایی، افت تقاضای کالای با دوام صنعتی آمریکا در ماه ژوئیه نسبت به ژوئن ۲۰۱۰، کاهش ارزش سهام در بازارهای جهانی و همچنین به تبعیت از کاهش قیمت‌های نفت خام، از حدود ۱۰۵۸/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۲۶ ژوئیه تا کمتر از ۰۶۳۲/۲ دلار به ازای هر گالن در روز ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۰ کاهش یافت، ولی مجددا با انتشار گزارش سوددهی شرکت‌های نفتی،‌ کاهش ارزش دلار در مقابل یورو و نیز افزایش تقاضای بنزین آمریکا معادل ۱۹۷ هزار بشکه در روز در هفته منتهی به ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۰، قیمت بنزین سوپر بدون سرب تا سطح ۱۲۲۴/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۳۰ ژوئیه افزایش یافت.


قیمت سوخت حرارتی نیز در بازار بورس نایمکس با توجه به عوامل افزایشی و کاهشی مذکور و به تبعیت از بازار نفت خام، ابتدا از حدود ۰۴۲۶/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۲۶ ژوئیه تا کمتر از ۹۹۶۴/۱ دلار به ازای هر گالن در روز ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۰ کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۰۸۸۱/۲ دلار به ازای هر گالن در روز ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۰ افزایش یافت. در این میان، افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل ۹۰۰ هزار بشکه در هفته منتهی به ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۰، از عوامل تضعیف‌کننده قیمت سوخت حرارتی بوده و از سوی دیگر، افزایش تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل ۲۴۱ هزار بشکه در روز طی دوره مذکور، از عوامل تقویت‌کننده قیمت سوخت حرارتی در بازار آمریکا به شمار می‌رود. قیمت آتی‌های گازوئیل اروپا طی دوره مذکور از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود ۱۲۸۴/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۰ تا کمتر از ۱۰۵۷/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۳۰ ژوئیه کاهش یافت. در روز ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۰، قیمت‌های تک‌محموله فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی طی دوره ۲۰ ژوئیه الی ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۰ روندهای متفاوتی را تجربه کرده‌اند.


قیمت تک‌ محموله بنزین معمولی در بازار آمریکا (خلیج مکزیک) و اروپا (روتردام)، به ترتیب با ۱۸/۲ و ۱۳/۱ سنت کاهش در هر گالن، از حدود ۷۶/۱۹۸ و ۸۷/۱۹۷ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۰ ژوئیه به کمتر از ۵۸/۱۹۶ و ۷۴/۱۹۶سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۰ کاهش یافته است. از سوی دیگر، قیمت‌های تک‌ محموله بنزین معمولی در بازار آسیا (سنگاپور) از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود ۳۸/۱۹۷ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۰ ژوئیه به بیش از ۴۳/۲۰۱ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۰ افزایش یافته است. همچنین قیمت تک‌محموله سوخت جت در بازار آسیا با ۶۹/۳ سنت افزایش در هر گالن طی دوره ۲۰ ژوئیه الی ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۰ همراه بوده است. قیمت‌های تک‌محموله نفت کوره نیز در بازار آسیا از چنین روند افزایشی برخوردار بوده است.
همچنین بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین بهای هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازار خلیج فارس با 9 دلار و 63 سنت افزایش نسبت به هفته قبل (21 ژوئیه 2010)، طی روز 27 ژوئیه 2010 در سطح 704 دلار و 68 سنت قرار گرفت. بر این اساس، هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازارهای مدیترانه 691 دلار، شمال اروپا 689 دلار و 25 سنت، آمریکا 761 دلار و 5 سنت، ژاپن 741 دلار و 92 سنت و سنگاپور 726 دلار و 10 سنت معامله شده است. میانگین بهای هر تن سوخت جت نیز در بازار خلیج فارس با 5 دلار و 76 سنت افزایش نسبت به هفته قبل، طی روز 27 ژوئیه 2010 در سطح 685 دلار و 4 سنت قرار گرفت. میانگین بهای هر تن نفت گاز در بازار خلیج فارس با 9 دلار و 68 سنت افزایش نسبت به هفته قبل (21 ژوئیه 2010 )، طی روز 27 ژوئیه 2010 در سطح 634 دلار و 44 سنت قرار گرفت. بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین بهای هر تن نفت کوره نیز در بازار خلیج فارس با سه دلار و 12 سنت افزایش نسبت به هفته قبل، طی روز 27 ژوئیه 2010 در سطح 444 دلار و 25 سنت قرار گرفت.
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org)
*کارشناسان بازار انرژی