آسیب‌هایی که اتاق‌های بازرگانی را تهدید می‌کند

محمد مهدی راسخ- هفتمین دوره انتخابات اتاق‌های بازرگانی قرار است در چهارم اسفندماه امسال برگزارشود و آن گونه که از شواهد برمی‌آید، این دوره از انتخابات با مشارکت بالا برگزار خواهد شد. آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۲۰ هزار عضو اتاق تهران شرایط لازم برای حضور درانتخابات را دارند واحتمالا این رقم بااحتساب شهرستان‌ها به حدود ۴۰ هزار نفر خواهد رسید.به این ترتیب اگر فرض را براین بگذاریم که ۵۰ درصد اعضای اتاق تهران انگیزه مشارکت در انتخابات را داشته باشند، باید شاهد تشکیل صفی ۱۰ هزار نفری در مقابل ساختمان اتاق تهران باشیم.حتی اگر فرض کنیم میزان مشارکت ازاین هم کمتر باشد، به طور مثال ۶ هزار نفر از واجدین شرایط در انتخابات شرکت کنند، باز هم بیش از ۳۰ درصد فعالان بخش خصوصی را برای حضور در انتخابات فراخوانده‌ایم که برای چنین مشارکتی لازم است برنامه‌ریزی خوب وشایسته‌ای صورت گیرد. چگونه می‌شود انتخابات اتاق‌های بازرگانی را پرشور برگزار کرد ودرعین حال از موجودیت اتاق‌ها دربرابر حوادث غیرمترقبه آینده جلوگیری کرد؟ چگونه می‌شود درانتخابات پیش رو مشارکتی

بی نظیر جلب کرد و چگونه می‌شود شرایطی فراهم ساخت که اتاق‌ها از گزند حوادث احتمالی جان سالم به در برند؟ ارزش پیروزی دراین انتخابات چقدر است ودرصورت آسیب دیدن موجودیت اتاق‌های بازرگانی از رقابت‌های انتخاباتی چه کسی پاسخگو خواهد بود؟ این‌ها پرسش‌هایی است که این روزها دلسوزان اتاق‌های بازرگانی مدام مطرح می‌کنند و به این وسیله می‌خواهند نگرانی خود را از آینده اعلام کنند.آیا باید این دغدغه‌ها را جدی گرفت و نگران آینده اتاق‌های بازرگانی بود؟ نگارنده به عنوان یکی از مدیران اجرایی فعال در اتاق‌های بازرگانی اعتقاد دارم که این دغدغه بزرگان را باید جدی گرفت و با درپیش گرفتن مشی میانه‌روی و حفظ خط اعتدال اجازه نداد که اتاق‌ها-از حوادث غیر قابل پیش‌بینی آینده آسیب ببینند. مگر چه حوادث ناگواری اتاق‌های بازرگانی را تهدید می‌کند؟ بزرگ‌ترین اتفاق ناگوار-سیاسی شدن اتاق بازرگانی است که می‌تواند ماهیت این تشکل بزرگ را تجزیه کرده و کارکردهای اصلی آن را ازمیان ببرد.سیاسی کاری وسیاست زدگی در اتاق‌های بازرگانی می‌تواند منجر به از میان رفتن قداست نقادی و متزلزل شدن اصل پرسش‌گری فعالان بخش خصوصی شود. جهت‌گیری سیاسی اعضای اتاق می‌تواند باعث ازمیان رفتن اعتبار نقد سیاست‌های اقتصادی دولت شود.اکنون چنین وضعی در اتاق‌های بازرگانی حاکم نیست؛ بنابراین سیاست‌های اقتصادی دولت توسط فعالان بخش خصوصی به خوبی نقد وبررسی می‌شود وشائبه سیاسی کاری هم وجود ندارد. یکی دیگر از نگرانی‌های عمده زمزمه‌های دولتی کردن اتاق است که از سوی برخی گروه‌ها مطرح می‌شود وشاید هدف این است که از اتاق سدی در برابر انتقاد به سیاست‌های اقتصادی دولت ساخته شود.اتاق‌های بازرگانی از دیرباز هم منتقد سیاست‌ها بوده‌اند و هم نقش مشاور داشته‌اند.

هیچ‌گاه اتاق‌های بازرگانی نقش حزب سیاسی را ایفا نکرده‌اند و در مقابل هیچ‌گاه دولت هم نخواسته و نتوانسته اتاق را فتح کند و ما امیدواریم این شایعات در همین سطح شایعه باقی بماند و طرفداران دولت و همچنین مخالفان دولت چنین آرزویی در سر نداشته باشند. گزند دیگری که ممکن است به اتاق آسیب برساند - نگاه برنده -بازنده به کارکرد اتاق است. اصولا برخی به اتاق‌های بازرگانی به عنوان آخرین پایگاه پیش از بازنشستگی می‌نگرند.این نوع نگاه برای افرادی مصداق دارد که به هردلیلی از فعالیت‌های دولتی کنار گذاشته شده‌اند و اکنون می‌خواهند با شیبی ملایم بر فعالیت‌های سیاسی واجتماعی خود نقطه پایان بگذارند. در دوره‌های گذشته اتاق‌های بازرگانی از این دست افراد زیاد داشته‌ایم و در این دوره که خیلی از مدیران دولت‌های پیشین به هردلیل مجددا به فعالیت در دولت دعوت نشده‌اند این تصور وجود دارد که اتاق بازرگانی می‌تواند شیب ملایمی به دوران بازنشستگی آنها بدهد و مکان خوبی برای حمله به سیاست‌های دولتی است که آنها را کنار گذاشته و مسبب بازنشستگی آنها شده است. به این ترتیب بخشی از مدیران دولتی نه با انگیزه گره‌گشایی از کار بخش خصوصی که با انگیزه هیجانی کردن دوران بازنشستگی به اتاق پا می‌گذارند و در طول چهارسال دوران نمایندگی و تشکیل ۴۳ نشست هیات نمایندگان و ده‌ها کارگروه و کمیسیون تخصصی کمتر از ۱۰ بار به اتاق پا می‌گذارند. بی‌انصادفی هم نباید کرد؛ چرا که درمقابل مدیرانی هم وجود دارند که اگرچه خاستگاهی دولتی دارند، اما به خوبی از عهده وظیفه نمایندگی خود بر می‌آیند و با تجربه و تسلطی که بر امور دارند بر کیفیت امور اتاق می‌افزایند. تجربه هردو دسته از مدیران دولتی در اتاق تهران موجود است وهمکاران منصف ما به خوبی می‌دانند که منظور چیست بنابراین حداقل انتظار این است که این تجربه نباید دوباره تکرار شود. آسیب دیگری که امکان دارد اتاق‌های بازرگانی با آن مواجه شوند ایجاد دعواهای شخصی و پیگیری اختلاف‌های گروهی و سیاسی است که اگر به درون اتاق‌های بازرگانی کشیده شودکه بیشترین زیان را به این تشکل بزرگ بخش‌خصوصی وارد می‌کند. تجربه اختلاف‌های شدید گروهی و سیاسی در اتاق‌های بازرگانی درگذشته منجر به تضعیف جایگاه اتاق شده و اکنون هم که فضای سیاسی کشور آلوده و نگران‌کننده است همه باید مراقب باشند تا این آلودگی از در اتاق وارد نشود وکارکردهای اصلی این تشکل بزرگ را تحت تاثیر قرار ندهد. و باز آسیب دیگری که اتاق را تهدید می‌کند ناامید کردن فعالان بخش خصوصی از مشارکت در انتخابات است که معمولا از سوی انسان‌های ناامید و بی‌نشاط مطرح می‌شود درحالی که اتاق‌های بازرگانی نشان داده‌اند که همواره با نشاط و حاضر در صحنه حاضر بوده‌اند. ازسوی دیگر باید به خاطر داشته باشیم که رقابت انتخاباتی عمر کوتاهی دارد و در این میان شایسته نیست که در رقابت‌های ناسالم دوستان و همکاران خود را متهم کرده وفضای ناسالمی ایجاد کنیم. همه باید به خاطر داشته باشیم که عمر فعالیت‌های انتخاباتی کمتر از ۳۰ روز است، اما اتاق باید برای فعالان بخش‌خصوصی باقی بماند ونباید در۳۰ روز آینده دستاوردهای این تشکل ۹۰ ساله بر باد رود. ششمین دوره انتخابات هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی برای بخش خصوصی غرور آفرین و به یاد ماندنی بود چرا که انتخاباتی سالم وپرشور و با نشاط برگزار شد و نمایندگانی که به اتاق پا گذاشتند جزو بهترین‌ها بودند و امیدواریم هفتمین دوره انتخابات هم بسیار پرشور و با نشاط برگزار شود.همه وظیفه داریم با در نظر گرفتن منافع ملی و منافع بخش‌خصوصی، اتاق را از گرداب رقابت‌های ناسالم انتخاباتی دور کنیم و زمینه مشارکت حداکثری فعالان بخش خصوصی را فراهم آوریم. به همین دلیل از همه اعضای محترم اتاق‌های بازرگانی دعوت می‌کنم با نشاط و با انگیزه در هفتمین دوره رقابت‌های انتخاباتی اتاق شرکت کرده و شایسته‌ترین مدیران را روانه هیات نمایندگان کنند. می‌توانیم حماسه‌ای تازه بیافرینیم و باید این را بدانیم که هرچه مشارکت بیشتری داشته باشیم، ابعاد حماسه‌آفرینی ما گسترده‌تر خواهد بود.

دبیرکل اتاق بازرگانی وصنایع ومعادن تهران